مارکت میکر کیست و چه نقشی در معاملات دارد؟

اصطلاح “Market Maker” یا “بازارساز” به یک شرکت یا شخصیت حقیقی اطلاق می‌شود که به طور فعال قیمت را در بازارهای دوطرفه تعیین می‌کند و متناسب با حجم بازار هر دارایی، سفارشات خرید (Bid) و فروش (Ask) را تکمیل می‌کند. در واقع، مارکت میکر نقدشوندگی و عمق لازم برای بازار را فراهم می‌کند و از اسپرد (تفاوت در قیمت خرید و فروش) آن سود می‌برد. مارکت میکر همچنین ممکن است برای حساب‌ خود نیز معاملاتی انجام دهند که به عنوان معاملات عمده (Principal Trades) شناخته می‌شود.

شناخت بازارسازها

هر سهم یا اوراق بهاداری برای فعالیت در بورس به تعدادی خریدار و فروشنده نیاز دارد. بازارسازها معامله‌گرانی با حجم بالا هستند که به معنای واقعی کلمه همیشه آماده خرید یا فروش بوده و اصطلاحا برای اوراق بهادار “بازار” می‌سازند.
بسیاری از بازارسازها اغلب کارگزاری‌هایی هستند که به سرمایه‌گذاران خدمات معاملاتی ارائه می‌دهند و برای حفظ نقدشوندگی بازارهای مالی تلاش می‌کنند. یک بازارساز، همچنین می‌تواند یک معامله‌گر حقیقی باشد که معمولاً به عنوان “بازارساز محلی” شناخته می شود. البته با توجه به حجم دارایی (اوراق بهادار) و سرمایه مورد نیاز برای تسهیل انجام معاملات خرید و فروش، اکثریت قریب به اتفاق بازارسازها به نمایندگی از موسسات بزرگ کار می‌کنند.
هر بازارساز قیمت خرید و فروش خود را برای تعداد تضمین‌شده‌ای از سهام پیشنهاد می‌دهد. هنگامی که بازارساز سفارشی از یک خریدار دریافت می‌کند، بلافاصله برای تکمیل آن سفارش شروع به فروش سهام از موجودی خود می‌کند. یعنی آن‌ها با این کار، سرعت انجام سفارشات را افزایش داده و روند انجام آن را تسهیل می‌کنند. به طور خلاصه، بازارساز با تسهیل خرید و فروش سهام برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، جریان‌ انجام معاملات در بازارهای مالی را روان‌تر می‌کند. یعنی اگر بازارسازها نباشند، ممکن است تعداد و حجم معاملات بشدت کاهش یافته و بطور کلی فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و معامله‌گری کم‌تر شود.
یک بازارساز باید متعهد شود که به طور مداوم قیمت‌ خریدار (Bid) و فروش (Ask) تضمین‌شده برای اوراق بهادار ارائه دهد. آن‌ها همچنین باید حجم پیشنهادی برای معامله، و دوره‌های زمانی که پیشنهاد خود را ارائه می‌دهند، مشخص کنند. بازارساز باید همیشه و در تمام شرایط بازار به این پارامترها پای‌بند باشد. یعنی حتی هنگامی که بازار متلاطم و بی‌ثبات می‌شود نیز، بازارساز باید برای تسهیل جریان معاملات، همچنان نسبت به انجام وظایف خود منضبط باقی بماند.
بازارسازی یعنی خرید و فروش اوراق بهادار مجموعه خاصی از شرکت‌ها، از طریق کارگزاری‌های آن بورس. در واقع، کارگزاری‌ها واسطه‌ای بین بازارساز و مشتریان خود هستند. زمانی که یک معامله‌گر سفارش خرید یا فروشی را به کارگزاری خود ارسال می‌کند، این سفارش برای بازارساز نیز نمایش داده می‌شود و او با توجه به وظایف خود، تلاش می‌کند که این سفارش هرچه سریع‌تر انجام شود.

بازارسازها چگونه سود می‌کنند؟

وقتی یک معامله‌گر آماده خرید یا فروش سهام در هر زمان باشد، در واقع دارد ریسک زیادی را متحمل می‌شود. ارزش اوراق بهادار ممکن است در جریان خرید و فروش آن کاهش یابد، به عنوان مثال بازارساز سهام را از شخصی می‌خرد و قبل از اینکه آن سهام را به شخص دیگر بفروشد، قیمت آن کاهش پیدا می‌کنند. در اینصورت، اگر بازارساز از محل نگه‌داری یک دارایی دچار زیان شود، زیان او چگونه جبران خواهد شد؟
پاسخ این است که آن‌ها معمولاً اوراق بهادار را با همان قیمتی که می‌خرند، نمی‌فروشند. به این تفاوت در قیمت خرید و فروش آن‌ها اصطلاحا “اسپرد” گفته می‌شود. به زبان ساده، آن‌ها از محل اسپرد سود می‌برند و در مقابل، با افزایش نقدینگی به بازار سود می‌رسانند.
برای مثال، زمانی که یک سرمایه‌گذار قصد دارد از طریق یک کارگزاری آنلاین، سهامی را معامله کند، ممکن است قیمت خریدی که (قیمتی که می‌تواند سهامش را به کارگزاری بفروشد) به او پیشنهاد می‌شود ۱۰۰ دلار و قیمت فروش (قیمتی که می‌تواند سهام را از کارگزاری بخرد) ۱۰۰.۰۵ دلار باشد. این بدان معناست که بازارساز، سهام را به قیمت ۱۰۰ دلار می‌خرد، و سپس آن را به خریداران به قیمت ۱۰۰.۰۵ دلار می فروشد. حال اگر حجم بالای معاملات را در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که همین اسپرد کوچک نیز می‌تواند سود روزانه زیادی را به همراه داشته باشد.
یک مثال عملی دیگر:

یک بازارساز ممکن است سهام شرکت X را به قیمت ۱۰۰ دلار از شما خریداری کند (Bid). سپس، اسپرد ۰.۰۵ دلاری بر روی آن اعمال می‌کند و آنها را به قیمت ۱۰۰.۰۵ دلار می‌فروشد (Ask). تفاوت بین قیمت خرید (Bid) و فروش (Ask) در این حالت فقط ۰.۰۵ دلار است، اما میانگین حجم معاملات روزانه سهام شرکت X ممکن است بیش از ۶ میلیون سهم باشد.

اگر یک بازارساز تمام این معاملات را پوشش دهد و از هر معامله ۰.۰۵ دلار سود کسب کند، روزانه بیش از ۳۰۰ هزار دلار درآمد خواهد داشت.
بازارسازها باید تحت آیین‌نامه‌های معین بورسی فعالیت کنند که توسط تنظیم‌کننده (Regulator) اوراق بهادار کشور، مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، تنظیم شده است. حقوق و مسئولیت‌های بازارسازها بر اساس بورسی که در آن فعالیت می‌کنند و نوع ابزار مالی که معامله می‌کنند، مانند سهام یا اختیار معامله، می‌تواند متفاوت باشد.

بازارسازها در مقابل متخصص‌ها

بسیاری از بورس‌ها با مجموعه‌ای از بازارسازها همکاری می‌کنند که هر کدام با یکدیگر در حال رقابت هستند تا بهترین قیمت را پیشنهاد دهند و بتوانند در این بازی پیشنهاد قیمت پیروز شوند. اما برخی از بورس‌های دیگر مانند بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) به جای این کار، از یک سیستم تشکیل‌شده از متخصصان استفاده می‌کند. متخصص‌ها اساساً بازارسازان تنها و مجزایی (و تربیت‌شده‌ای) هستند که انحصار جریان سفارشات در یک یا چند اوراق بهادار خاص را دارند. از آنجا که بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) یک بازار با ماهیت حراجی است، پیشنهادهای قیمت به صورت رقابتی توسط سرمایه‌گذاران هدایت می‌شود و متخصص در آن دخالتی ندارد. در واقع، متخصص‌ها بیشتر به طور مستقیم بر تسهیل انجام معاملات میان کارگزاری‌ها در طبقه معاملات بورس تمرکز دارند.
آن‌ها پیشنهاد قیمت معامله‌گران را برای کل بازار نمایش می‌دهند و اطمینان حاصل می‌کنند که تمام سفارشات دقیق و به موقع ارسال می‌شود. آنها همچنین اطمینان حاصل می‌کنند که همیشه بهترین قیمت لحاظ می‌شود و تمام سفارشت قابل معامله، اجرا و در طبقه معاملات پردازش می‌شود.
توضیح: طبقه معاملات (Trading Floor) مکان فیزیکی است که در آن فعالیت‌های معاملاتی در ابزارهای مالی مانند سهام، درآمد ثابت، آتی، اختیار معامله و غیره صورت می گیرد. طبقات معاملات در ساختمان‌های بورس‌های مختلف مانند بورس نیویورک (NYSE) یا هیئت تجارت شیکاگو (CBOT) قرار دارد.

متخصص‌ها همچنین باید هر روز صبح، قیمت باز شدن سهام را تعیین کنند. این قیمت بر اساس اخبار و رویدادهای بعد از ساعت کاری روز قبل، می‌تواند با قیمت بسته شدن در روز قبل متفاوت باشد. این قیمت را بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

یک مثال از بازارساز (Market Maker):

بطور منطقی، هر زمان که یک دارایی خریداری یا فروخته می‌شود باید شخصی در طرف دیگر معامله باشد. برای مثال اگر می‌خواهید ۱۰۰ سهم از شرکت X را بخرید، باید شخصی را پیدا کنید که بخواهد ۱۰۰ سهم از شرکت X را بفروشد. اما همانطور که می‌دانید، بعید است بلافاصله فردی را پیدا کنید که بخواهد دقیقا همان تعداد سهامی را بفروشد که شما می‌خواهید بخرید. اینجاست که بازارساز وارد می‌شود.
بازارسازان (معمولا بانک‌ها یا شرکت‌های کارگزاری) همیشه آماده خرید یا فروش حداقل ۱۰۰ سهم از یک شرکت به قیمت بازار، در هر ثانیه از روز معاملاتی هستند. سفارش‌های بزرگتر از ۱۰۰ سهم می‌تواند توسط چندین بازارساز تکمیل شود.
یک مثال فرضی برای نشان دادن نحوه فعالیت یک بازارسازها:
فرض کنید یک بازارساز در بورس X فعالیت می‌کند. این بازارساز ممکن است مظنه خود را بصورت
۱۰.۰۰ – ۱۰.۰۵$, ۱۰۰×۵۰۰
اعلام کند. این بدان معنی است که او حاضر است ۱۰۰ سهم را به قیمت ۱۰.۰۰ دلار از شما بخرد (Bid) و همچنین ۵۰۰ سهم را به قیمت ۱۰.۰۵ دلار به شما بفروشد (Ask). در اینصورت، فعالان بازار می‌توانند سهام را با قیمت ۱۰.۰۵ دلار از بازارساز بخرند، یا با قیمت ۱۰.۰۰ دلار به او بفروشند.
نکته: این تقاضای بازار است که قیمت‌‌های پیشنهادی برای خرید و فروش بازارسازها را مشخص می‌کند، فقط نکته‌ای که وجود دارد این است که بازارسازها همیشه باید هر دو قیمت خرید و فروش برای معاملات را مشخص کرده باشند.در زمان‌هایی که بازار متلاطم است، تقاضای نسبتاً پایدار از سوی بازارسازها، روند خرید و فروش را در جریان نگه می‌دارد.

اهمیت وجود بازارساز برای سرمایه‌گذاران خرد

سرعت و سادگی خرید و فروش سهام را می‌توان امری بدیهی دانست، به خصوص در عصر سرمایه‌گذاری از طریق اپلیکیشن‌ها. در حال حاضر، برای ثبت سفارش در کارگزاری تنها به چند کلیک نیاز است و بسته به نوع سفارش، می‌تواند در عرض چند ثانیه انجام شود.
با این حال اگر بازارسازها نباشند، حجم و تعداد معاملات به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. در واقع، هماهنگی بین خریداران و فروشندگان با یکدیگر بسیار بیشتر طول می‌کشد تا اینکه کسی به عنوان بازارساز همیشه آماده انجام معامله باشد. نبود بازارساز، نقدشوندگی را کاهش می‌دهد، ورود یا خروج از موقعیت‌ها را بسیار دشوارتر می‌کند و بر هزینه‌ها و ریسک‌های معاملات نیز می‌افزاید.
بازارهای مالی نیاز به عمل‌کرد روان دارند. بدون بازارساز، بعید است که بازار بتواند حجم معاملات فعلی خود را حفظ کند، ورود پول به سهام شرکت‌ها کاهش می‌یابد و به تبع آن، ارزش شرکت‌ها نیز کاهش می‌یابد.

خلاصه:

• بازارسازها با آمادگی برای خرید و فروش اوراق بهادار در هر زمانی از روز، نقدشوندگی بازار را تامین می‌کنند.
• بازارساز یک شرکت یا شخصیت حقیقی است که اوراق بهادار را برای حساب خود خریدار و فروش می‌کند.
• بازارساز از اسپرد (تفاوت در قیمت خرید و فروش) اوراق بهادار سود می‌کند.
• کارگزاری‌ها رایج‌ترین نوع بازارساز هستند که امکان خرید و فروش را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.
• ارزش اوراق بهادار ممکن است در جریان خرید و فروش آن کاهش یابد، بنابراین اگر بازارساز از محل نگه‌داری یک دارایی دچار زیان شود، زیان او از طریق اسپرد جبران خواهد شد.
• بدون بازارسازها، معاملات بسیار کمتری اتفاق میفتد و دسترسی شرکت‌ها به سرمایه محدودتر خواهد شد.
 
منبع investopedia