تحریم نفت روسیه چه بلایی سر اروپا می‌آورد؟

اتحادیه اروپا تحریم نفت روسیه را برای تشدید فشار بر مسکو بر سر حمله نظامی به اوکراین پیشنهاد کرده است اما ممنوعیت نفت روسیه در اروپا چه تاثیری خواهد گذاشت؟

آمار آژانس بین المللی انرژی نشان می دهد اتحادیه اروپا پیش از جنگ در اوکراین، ۲.۲ میلیون بشکه در روز نفت و ۱.۲ میلیون بشکه در روز فرآورده های نفتی از روسیه وارد می کرد.
خودروها
پر کردن باک خودروها، برای رانندگان اروپایی احتمالا گرانتر خواهد شد. اروپا علاوه بر نفت خام، فرآورده های نفتی مانند دیزل برای تامین سوخت مورد نیاز صنعت و خودروهای سواری وارد می کند. وارد کردن دیزل از نقاط دیگری بجز روسیه، به معنای هزینه های بالاتر و متعاقب آن قیمت بالاتر در جایگاههای سوخت است. به عنوان مثال طبق آمار شرکت مشاوره FGE، آلمان پیش از جنگ، ۷۴ درصد از واردات دیزل را از روسیه داشت.
پالایشگاهها به نفت روسیه وابسته هستند
بر پایه آمار آژانس بین المللی انرژی، روسیه منبع یک پنجم از واردات فرآورده های نفتی به اروپا بوده است. بعضی از پالایشگاههای تولیدکننده سوختهایی نظیر بنزین و سوخت جت مانند پالایشگاه پی سی کی شودت و لوینای آلمان و پالایشگاههای واقع در جمهوری چک، مجارستان، اسلواکی و لهستان نفت خام روسیه را از طریق خط لوله دروژبا (دوستی) دریافت می کنند.
عرضه از خط لوله دروژبا در سالهای اخیر نوسان شدیدی داشته و تحویل نفت از طریق این خط لوله تا رکورد ۱.۵ میلیون بشکه در روز رسیده اما در ماههای اخیر کاهش پیدا کرده و در فوریه به حدود ۰.۸ میلیون بشکه در روز افت کرد.
لهستان می تواند از عرضه دریابرد استفاده کند و از طریق بندر گدانسک در دریای بالتیک، از کشورهایی مانند عربستان سعودی یا نروژ نفت وارد کند.
پی سی کی شودت که سوخت خودروها و فرودگاهها در برلین و منطقه را تامین می کند و لوینا در نزدیکی لایپزیگ، می توانند بخشی از نفت مورد نیازشان را از طریق بندر روستوک آلمان در دریای بالتیک، دریافت کنند اما این حجم برای فعالیت با ظرفیت کامل، کافی نخواهد بود.
لهستان که تلاش می کند نفت روسیه را در پالایشگاههایش حذف کند، می تواند بخشی از نفتی که به گدانسک وارد می شود را به دو پالایشگاه آلمانی ارسال کند اما جزییات مربوط هنوز در دست بررسی قرار دارند.
تغییر مسیرهای تامین نفت به معنای قیمتهای بالاتر خوراک برای دو پالایشگاه بزرگ آلمان است و قیمتهای بالاتر برای مصرف کنندگان نهایی را به دنبال خواهد داشت.
برای همه پالایشگاهها در کشورهای محصور در خشکی، جبران عدم دریافت نفت از خط لوله دروژبا، کار شدیدا دشواری خواهد بود و احتمالا شامل حمل و نقل پرهزینه و نه چندان کارآمد از طریق تانکرهای سوخت، راه آهن، رودخانه ها یا تمدید قراردادهای خطوط لوله دیگر (مانند TAL که از مدیترانه تا اتریش و آلمان امتداد پیدا می کند) خواهد بود. تمدید این قراردادها از جنوب، باید به تایید مقامات آلمانی برسد.
اسلواکی، بلغارستان و جمهوری چک به دنبال دریافت معافیت از تحریمهای قریب الوقوع اتحادیه اروپا علیه نفت روسیه هستند تا منابع تامین جدیدی پیدا کند در حالی که مجارستان به دلیل واهمه نسبت به امنیت انرژی، از طرحهای تحریم حمایت نمی کند.
اروپایی ها می توانند نفت دیگری را جایگزین کنند؟
پالایشگاهها معمولا برای پالایش نوع خاصی نفت مانند گرید نفتی اورال روسیه تجهیز شده اند. انواع دیگر نفت از نروژ، خاورمیانه، آمریکا یا غرب آفریقا می توانند مخلوط شوند یا پالایشگاهها بهسازی شوند اما این اقدام ممکن است روی تولید آنها تاثیر بگذارد و خرج بیشتر و هزینه های بالاتر محموله را به دنبال داشته باشند.
مصرف کنندگان قدیمی نفت روسیه اکنون نه تنها با یکدیگر بلکه باید با مشتریان فعلی در آسیا هم بر سر منابع تامین نفت رقابت کنند.
کاهش تولید پالایشگاهی
یک پالایشگاه نفت نمی تواند به سادگی فعالیتش را متوقف کند زیرا ازسرگیری فعالیت پرهزینه و پیچیده است.
در سطح جهانی، ظرفیت پالایش نفت با تلاش جهان برای کاهش وابستگی به سوختهای مشتق شده از نفت، رو به کاهش است. بانک مورگان استنلی برآورد کرده است این ظرفیت از زمان آغاز پاندمی ویروس کرونا، حداکثر ۲.۷ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده است.
با احیای رشد اقتصادی همزمان با پایان قرنطینه های کرونایی، حاشیه سود پالایش جهش پیدا کرده است. به این ترتیب پالایشگاهها تلاش خواهند کرد تا جایی که می توانند سوخت به بازار عرضه کنند.
با این حال پالایشگاههایی که مشکل تامین نفت داشته اند، احتمالا شاهد حاشیه سود پایینتری خواهند بود زیرا هزینه های نفت آنها افزایش پیدا می کند.

دوره گذار؟
کشورهای اتحادیه اروپا تا پایان سال باید برای اختلالات عرضه آماده می شوند و احتمالا مخازن واقع در نزدیکی پالایشگاههایی که ممکن است دچار کمبود شوند را پر خواهند کرد. اگر عرضه نفت روسیه ابتدا قطع شود، اختلالات شدیدی ایجاد خواهد شد.
بر اساس گزارش رویترز، آلمان درباره ایجاد رکود بدون نفت و گاز روسیه هشدار داده است./ایسنا