بهبود وضعیت فعلی بورس در گرو اصلاح چند عامل + ضرورت تجدید ارزیابی شرکت ها

دو کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اثر اجباری شدن تجدید ارزیابی شرکت ها در تصمیمات آسیب زای دولت به بورس در گفت و گو با دنیای اقتصاد معتقدند تا چند عامل اصلاح نشود، امیدی به بهبود وضعیت فعلی نیست.

فاصله بورس تا پویایی

حسن حسین‌زاده: به‌نظر می‌رسد در مقطع فعلی هنوز تقاضای قوی و مورد نیاز و نقدینگی خاصی هم وارد بازار نشده است. شرایط به‌ نحوی تصحیح‌ شده تا فقط عرضه کمتری صورت گیرد. بخش تقاضا هنوز تحریک نشده که یکی از معضلات فعلی بازار است. چنانچه تغییراتی در فعالیت شورای‌ رقابت در عرصه خودرو ایجاد شود، خبر بسیار خوشی برای بازار سرمایه خواهد بود.

برخی ریسک‌های سیستماتیک دیگر نیز همچنان وجود دارد. بنابراین اگر روند کنترل عملکرد بازارگردان‌ها که مورد نقد جدی است، تداوم پیدا کند بخش عرضه تا حدودی کنترل می‌شود و بازار می‌تواند در شرایط نسبتا پایایی بماند اما برای رسیدن به شرایط پویایی کامل باید مشوق‌های کافی و خبرهای خوش بنیادی به بازار مخابره شود و بخش تقاضا و تسهیل ورود نقدینگی نیز تحریک شود.

بطور کلی نرخ بهره بین‌بانکی و نرخ سودی که بانک‌ها برای اوراق‌بدهی پرداخت می‌کنند بالا است و این موارد می‌تواند اثرگذار باشد. چون یک فرد بدون هیچ ریسکی می‌تواند بیش از ۲۳‌ درصد سود کند و طبیعتا در چنین شرایطی هیچ‌وقت ریسک نکرده و وارد بازار سرمایه نمی‌شود.

بورس از نظر عملکرد اشخاص و سهامداران کاملا شفاف است. این شرایط در بازارهای خودرو و مسکن دیده نمی‌شود و عملا تخمین میزان دارایی افراد در بازارهای رقیب به شفافیت بورس ممکن نیست. بنابراین پول‌هایی که به‌دنبال ریسک‌هایی متناسب با نرخ بازدهی هستند از بازاری که شفافیت زیادی دارد به بازاری که نوسان‌های خاصی داشته و می توان به سوداگری پرداخت، رجوع کند. برای اصلاح این چرخه باید بحث مشوق‌ها ایجاد شود و سیاست گذار وضع قوانین جذاب برای بورس را بررسی کند.

اینجا مشکلی نیز درخصوص حاشیه سود شرکت‌ها وجود دارد. این همان بحث تجدید ارزیابی اجباری است. چون سرمایه ثبتی شرکت‌ها اغلب بروز نمی‌شود و برخی شرکت‌های بزرگ با سرمایه ثبتی قدیمی به فعالیت ادامه می‌دهند، سود سالانه آنها رشد کرده اما هزینه‌ها نیز رشد کرده و تورم در رشد دارایی در صورت‌های مالی و جزو حقوق سهامداران در صورت‌های مالی درج نمی‌شود.

این مسئله باعث می‌شود تصور اشتباه بالا بودن حاشیه و میزان سود عایدی شرکت‌های بزرگ در سیاست گذار شکل بگیرد اما چنانچه تجدید ارزیابی‌ها صورت بگیرد با توجه به اینکه دارایی‌ و میزان و حاشیه سود و درصد بازدهی شرکت‌ها مشخص می‌شود، قطعا سیاست گذار نیز در تصمیمات تجدیدنظر خواهد کرد و آسیب‌ها به بخش عملیاتی بازار سرمایه کمتر شود.

بوی بهبود نمی‌آید

محمد خبری‌زاد: بازار سرمایه متاسفانه شرایط پایداری ندارد و حتی با حمایت‌های صورت‌گرفته، شرایط فعلی به عوامل خارجی برمی‌گردد. هنوز در دستگاه‌ ها و نهادهایی که قوانینی تصویب کردند یا دستورالعمل‌هایی دادند و بازار را به این روز انداختند تغییری دیده نمی‌شود. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت اوضاع تغییر کند.

بین دلار بازار آزاد و نیمایی همچنان اختلاف ۲۵ تا ۳۰‌ درصدی وجود دارد. نرخ بهره بانکی همچنان بالا و نرخ بهره بین بانکی در سقف تاریخی قرار دارد. در بحث پتروپالایشی‌ها شرایط شفاف نیست و در بدنه تصمیم‌ساز افرادی به‌دنبال قیمت‌گذاری دستوری و تعطیل‌کردن بورس‌کالا هستند و این ترس را القا می‌کنند که شرکت‌ها نباید سودهایی که نشان می‌دهند داشته باشند و نتیجه این است که سرمایه فرار می‌کند و در کنار همه این‌ها ریسک سیاسی هم همواره وجود دارد.

تا دست‌کم نشانه‌هایی از بهبود در این عوامل پدیدار نشود فعلا وضعیت همین است. این در حالی است که گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌ها در حال انتشار است و برخی گزارش‌های مطلوب داشتند. P/E برخی شرکت‌ها بین ۳ تا ۴ است و کاملا در نقطه ارزندگی هستند اما عوامل فوق باعث‌شده بازار به‌رغم ارزندگی در وضعیت منفی، بیش‌ واکنشی نشان دهد و تا زمانی‌که این عوامل اصلاح نشوند وضعیت فعلی را خواهد داشت.

بورس این روزها شباهت بسیاری به آبان سال‌گذشته دارد. P/E ها به میانگین تاریخی نزدیک ‌شده و گزارش‌ شرکت‌ها مطلوب هستند. بازار توسط نهاد ناظر تا حد توان حمایت می‌شود اما تمام توان نهاد ناظر این است آمارهای منتشره را به سمت شفافیت ببرد. این اقدامات کافی نیست و سرمنشأ مشکلات جای دیگری است و تا اصلاح نشود نمی‌توان امیدی به بهبود وضعیت کلی داشت.

منبع: بیدار بورس