چرا کشور دو روز تعطیل شد؟/کارگران از تعطیلات محروم ماندند؟
از عصر روز سه‌شنبه و همزمان با تعطیلی تمام کشور به دلیل گرمای بی‌سابقه هوا، مخاطبان بی‌شماری از تجارت نیوز پرسیده‌اند دلیل این تعطیلی دو روزه چیست و آیا احتمال تعطیلی در هفته‌های باقی‌مانده تابستان گرم امسال وجود دارد؟
سه‌شنبه‌ای که گذشت، دولت با پیشنهاد وزارت بهداشت مبنی بر تعطیلی دو روزه کشور به دلیل افزایش دمای هوا موافقت کرد. این تعطیلی دو روزه که به یک طرفه شدن جاده‌های شمال انجامید، در حالی رخ داده که در روزهای اوج کرونا، درخواست عمومی مردم مبنی بر تعطیلی شهرها نادیده گرفته شد.
با این حساب آیا مردم نباید نگران این موضوع باشند که اتفاقات دیگری در آن سوی پرده در حال رخ دادن بوده و این تعطیلات صرفا با بهانه گرمای هوا اعلام شده است؟
کارگران محروم از تعطیلات گرما
نکته نخستی که در بسیاری از اظهارات مردمی به آن اشاره شده، جنس این تعطیلات است. چرا که به نظر می‌رسد تعطیلی به خاطر گرمای بی‌سابقه هوا بیش از کارمندان ادارات دولتی باید مشمول کارگرانی شود که زیر تابش بی‌رحم آفتاب مشغول به کار هستند.
تعطیل نشدن این گروه از فعالان در کنار اعلام وزارت نیرو مبنی بر افزایش قطعی برق صنایع از هفته آینده، حکایت از آن دارد که گروه اصلی هدف این تعطیلات از آن بهره‌ای نبرده‌اند و عملا نیتی که وزارت بهداشت از تعطیل کردن دو روز آخر هفته دوم مرداد اعلام کرده، ناکام مانده است.
چرا سیستان و بلوچستان نه؟
سوال دیگر این است که چرا در تیرماه امسال که اهواز رکورد دمایی ۵۰ درجه را بر جا گذاشت، این تعطیلات اعمال نشد؟ صادق، یکی از کاربران برای تجارت‌نیوز نوشته است: «اهواز در تیر ماه سال ۱۴۰۲ رکورد دمایی ۵۰ درجه را برجای گذاشت. صرفا اداره هواشناسی هشدار سطح نارنجی را اعلام کرد و خبری از تعطیلی شهر اهواز که یکی از گرمترین مناطق ایران هست، نبود.»
اینها در حالی‌ست که امسال تنها گرمای بی‌سابقه هوا نبوده که می‌توانسته زمینه تعطیلی کل کشور یا بخش‌هایی از آن را فراهم کند بلکه چالش‌های زیست محیطی چون طوفان و گرد و غبار و خشکسالی در استان‌های بسیاری گزارش شده است. آیا طوفانی که همین روزها بخش‌های فراوانی از استان سیستان و بلوچستان را در نوردیده و جنازه‌های سوخت‌بران یکی یکی با سیلاب در حال بازگشت از جاده‌های بی‌برگشت است، دلیل کافی برای تعطیلی دو روزه این استان نبود؟
چالش تامین انرژی
به نظر می‌رسد همانطور که بسیاری از مخاطبان تجارت‌نیوز به آن اشاره کرده‌اند، دلیل اصلی تعطیلی دو روزه کل کشور، موضوع انرژی یا به عبارت ساده‌تر، چالش‌های دولت در زمینه تامین برق کشور باشد آن هم در شرایطی که مصرف برق رکورد ۱۰ ساله خود را اخیرا شکسته و برای نخستین بار در یک دهه گذشته مصرف برق کشور به مرز ۷۲ هزار مگاوات رسیده است.
این موضوع زمانی جدی‌تر می‌شود که بدانیم رئیس مرکز ملی مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا به صورت ضمنی دلیل اصلی تعطیلی را چالش تامین انرژی در کشور عنوان کرده: «گرمای فعلی بی‌سابقه یا کم‌سابقه نیست، اما از آنجا که سراسری است، مشکل‌ساز خواهد بود و موجب می‌شود که انرژی زیادی مصرف شود.»
تدوین قوانین کار با در نظر گرفتن گرما
وزارت بهداشت دلیل اصلی تعطیلی چهارشنبه و پنجشنبه (۱۱ و ۱۲ مرداد) را «گرمای هوا» و «مخاطرات آن بر سلامت» عنوان کرد. به نظر می‌رسد حالا که دولت از چنین پیشنهادی استقبال کرده، فرصت مغتنمی‌ست تا نهادهای حوزه کارگری و اصناف و بازار پیش قدم شوند و با ارائه پیش‌نویس طرحی به وزارت کار، خواهان تعطیلی رسمی کارگران در دماهای بالا شوند.
این مهم از این جهت اهمیت دارد که در صورت تصویب چنین قانونی و درج آن در قانون کار، ایران اولین کشوری خواهد بود که به مدیریت کار کردن در هوای بسیار گرم می‌پردازد و در صورت بالاتر رفتن دما از حدِ مشخص‌شده، کارگران و کارمندان را تعطیل می‌کند.
علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز از لزوم تدوین پروتکلی ملی برای گرما سخن گفته است. به گفته او تغییر اقلیم بیش از همه جای دنیا در خاورمیانه موضوعی جدی است و پیش‌بینی می‌شود ایران در دهه‌های آینده میانگین افزایش دمای ۲.۶ درجه سانتی‌گراد را تجربه کند. علاوه بر این در اواخر قرن ۲۱ در منطقه جنوب شرقی فلات آناتولی و مناطق ساحلی مدیترانه بیشترین میزان آثار زیان‌بار محیطی گرمای هوا را تجربه می‌کند.
پیمایش تجارت‌نیوز در قوانین کارِ اروپا، آمریکا و آسیا نشان می‌دهد که این قوانین هنوز با آسیب‌های وارد شده از سوی تغییرات اقلیمی به‌روز رسانی نشده‌اند و اگر ایران تصمیم به اجرای چنین قانونی بگیرد، نخستین کشوری خواهد بود که پیش از دیگران برای محافظت از نیروی کار خود در برابر گرمای بی‌سابقه کره زمین آماده می‌شود.
