صنعت کانی‌های غیرفلزی

یکی از مهمترین مسائل در یک کشور در عرصه اقتصادی، توانمندی یک کشور در تولید ارزان‌تر محصولات یا خدمات است.

در صورتی که این اتفاق رخ دهد بدنه اقتصادی آن کشور می‌تواند دستخوش تغییراتی اثر گذار شود. یکی از صنایع مهم و قابل بررسی در کشور ما که دارای پتانسیل صادراتی بسیار بالا و ارزشمندی در بازار‌های بین المللی است مربوط به صنایع کانی‌های غیر فلزی می شود.

صنعت کانی‌های غیرفلزی به چهار طبقه عایق‌ها، فرآورده‌های نسوز، انواع شیشه و بطری و فرآورده‌های چینی تقسیم می‌شوند.

فرآورده‌های نسوز ایران(کفرا)

فعالیت اصلی کفرا تهیه، تولید، توزیع، خرید و فروش انواع مواد اولیه فرآورده‌های نسوز است. شامل خط تولید آجرهای قلیایی به ظرفیت ٣٢٠٠ تن در سال و خط تولید آجرهای منیزیت کربنی به ظرفیت ٢٠٠٠٠ تن و خط تولید آجرهای قیر تزریقی راه اندازی و بهره برداری از این طرحها آغاز شده است.

این شرکت با برخورداری از مدرن ترین تجهیزات تکنولوژی تولید و ربع قرن تجربه و با استفاده از مرغوب ترین مواد اولیه قادر به تولید انواع فرآورده های نسوز با کیفیت بالا و قابل رقابت با انواع خارجی بوده و بر همین اساس صادرات قابل توجهی به کشورهای مختلف جهان داشته به گونه ای که در حال حاضر در بازار های منطقه جایگاه منحصر به فردی یافته است.

محصولات نسوز در بسیاری از صنایع از جمله فولادسازی و سیمان و نیروگاه های هسته ای و… حتی نانوایی ها کاربرد دارد و این موضوع، نقطه قوتی برای این صنعت محسوب می شود. نکته دیگر این است که با وجود اهمیت محصولات نسوز در صنایع مختلف، این صنعت چندان مورد توجه دولت و… قرار ندارد و اتفاقا حرکت چراغ خاموش این صنعت، به نفع این صنعت بوده است.

صنعت فرآورده های نسوز توسط بخش خصوصی اداره می شود و بستر ذوب محصولات فولادی و… را فراهم می کند و شاید بتوان گفت فرآورده های نسوز، ظرفی برای تولید فولاد، مس، برق، محصولات پتروشیمی و پالایشی و… است که ۹۸ درصد از نیاز صنایع داخلی به محصولات نسوز توسط تولیدکنندگان داخلی تامین می گردد.

این محصولات اگرچه در قیمت تمام شده صنایع اثرگذاری چندانی ندارند؛ اما تولید بسیاری از محصولات، بدون محصولات نسوز امکانپذیر نیست. بنابراین صنعت فرآورده های نسوز، یک صنعت استراتژیک تلقی می شود که همواره بازار خود را دارد.

ایران به دلیل حرکت به سمت توسعه، مانند بسیاری از کشور‌های در حال توسعه برای رسیدن به برنامه‌ها و چشم انداز‌ها بیشترین تلاش را می‌کند، دلیل بزرگ این موضوع هم در اصل آن است که تمام این سالها به دلیل وجود منابع بسیار زیاد نفت و گاز، چهره ایران در بازار‌های جهانی به عنوان یک کشور تک محصول و خام فروش شناخته شده، آنچنان که رخ صادرات ایران بدون صادرات نفتی نمای چندانی ندارد به همین دلیل مسئولان بسیار تلاش می‌کنند تا رخ صادرات غیر فلزی به ویژه کانی‌های غیر فلزی را پر رنگ‌تر کند.

لازم است نگاهی نو به صنایع کشور داشته باشیم و به خانواده بزرگ و تاثیرگذار کانی‌های غیرفلزی نگاهی تازه بیندازیم. در این گروه؛ صنایع موادغذایی و آشامیدنی، تولید منسوجات و محصولات پلاستیکی و لاستیکی، شیشه سازی، سیمان‌ها و تولید محصولات فلزی فابریکی، در برگیرنده بیش از ۶٠ درصد بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی موجود در کشور است.

باید برای این بخش از صنعت که بیش از ۴۴ درصد از اشتغال کشور را طبق آمار دفتر آمار و فرآوری داده‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت به خود اختصاص می‌دهد دولت‌های مختلف یک برنامه مدون و ثابت داشته باشند و دست از سنگ اندازی بردارند.

طبق اعلام مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران تعداد شرکت‌های این گروه در بورس و فرابورس ٣٨ شرکت است. همچنین باید گفت با تمام ریزش‌هایی که در بازار بورس شاهد بودیم، در این گروه بیش از ۶٠ درصد رشد را در سال ٩٩ به دنبال خود داشتند که نشان از ارزندگی این گروه دارد.

جای بسی تاسف است که شرکت‌های فعال در این گروه چرا تا به این حد اندک در بازار بورس حضور دارند و این نشان از عدم برنامه مدون دولتمردان برای حضور این گروه تاثیر گذار در بازار بورس است. البته ناگفته نماند این وضعیت بسیار تاثیر پذیر از کل بازار است، در غیر این صورت این گروه از وضعیت بسیار مناسبی در صورت‌های مالی و تولیدی برخوردارند.

شرکت‌هایی که مواد اولیه شان وارداتی است و در سالی که از آن عبور کردیم با دور زدن تحریم و موجود بودن مواد اولیه در انبار‌ها توانستند بخشی از تولید خود را انجام دهند، اما سال ١۴٠٠ می‌تواند آغاز مشکلات بزرگ برای این شرکت‌ها باشد. البته شرکت‌هایی مانند سرامیک صنعتی اردکان که در سال‌های قبل به جای تقسیم سود با افزایش سرمایه شرکت را توسعه داد و تمام مواد اولیه خود از استخراج تا تولید را خود انجام می‌دهد از این مشکل بزرگ مستثنی هستند.