سقوط آزاد ریال
به تازگی رسانه روسی اسپوتنیک در گزارشی نوشت که بی‌ارزش‌ترین پول در جهان ریال ایران است. این رسانه مدعی شده است که کاهش ارزش پول در ایران از سال ۱۹۷۹ با شروع انقلاب اسلامی و به دلیل کاهش مشاغل و مهاجرت افراد به سایر کشورها آغاز شد. پس از این، ارزش ریال با جنگ ایران و عراق و سپس تحریم اقتصادی به دلیل مسائل مربوط به انرژی هسته‌ای این موضوع شدت گرفت. علاوه بر این، دولت دسترسی مردم به ارزهای خارجی را محدود کرد و این باعث به وجود آمدن بازار سیاه شد و همه این موارد در کنار هم باعث کاهش ارزش ۴۰۰ درصدی ریال ایران بود.
اسپوتنیک در ادامه گزارش خود به توافق هسته ایران اشاره کرد و عنوان کرد در سال ۲۰۱۵، دولت ایران توافق نامه‌ای هسته‌ای با آمریکا، فرانسه، چین، انگلیس، روسیه امضا کرد که به دنبال آن تا حدودی وضعیت پول بهبود یافت. اما در سال ۲۰۱۸، آمریکا مدعی شد که ایران قرارداد خود را زیر پا گذاشته و این موضوع باعث شد که تحریم‌ها مجددا تشدید شود و دسترسی ایران به بازارهای جهانی کالا مسدود شود. در این برهه زمان، حدود ۶۹ درصد درآمد ایران از نفت بود و به همین دلیل ایران دیگر نمی‌توانست نفت خود را صادر کند. بنابر این در سال ۲۰۲۰ نیز به دلیل تورم زیاد، ارزش ریال، حدود ۶۰۰ درصد کاهش یافت که دولت تصمیم گرفت ۴ صفر را از واحد پول خود حذف کند و واحد ریال را به تومان تغییر دهد.
در همین خصوص کامران ندری استاد اقتصاد گفت: « در خصوص ارزش ریال چند موضوع باید مورد توجه قرار بگیرد. یکی قدرت خرید داخلی است. به این معنی که با هر واحد پولی که پرداخت می‌شود، چه میزان کالا دریافت می‌کنیم. در این مورد که قطعا ما با کاهش شدید ریال مواجه هستیم.موضوع دیگری که در موضوع ارزش ریال باید مد نظر قرار داد، در مقایسه با پول باقی کشورها است. یعنی با هر واحد ریالی که پرداخت می‌کنیم، چه مقدار ارز خارجی می‌توانیم خریداری کنیم؟ با توجه به اتفاقات اخیر بازار ارز که این روزها شاهدش هستیم، پس تائید کاهش ارزش پول ملی کار سخت و پیچیده‌ای نیست. این ماجرا هم در ایران سابقه طولانی دارد و تقریبا از ۴۳ سال قبل این روند کاهش آغاز شده و ما همیشه با کاهش ارزش ریال مواجه بودیم.»
این اقتصاددان تاکید کرد: « بنابراین درست است که ما ونزوئلا یا زیمباوه نشدیم و نخواهیم شد، اما ما با تورمی مواجه هستیم که هر روز مردم را فقیرتر نمی‌کند قدرت خریدشان را کاهش می‌دهد. به ویژه افرادی که سرمایه هایشان ریالی است، بسیار آسیب خواهند دید. علاوه بر این تورم مزمنی که گریبانگیر ایران شده است، توزیع درآمدی را هم تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد و حتی همین الان هم می‌بینیم که خیلی‌ها ثروت و دارایی خودشان را به دلیل همین مسئله از دست داده اند و این قطعا بیشتر خواهد شد. ضمن اینکه بررسی ها و تحقیقات نشان می‌دهد که این نرخ تورم اجازه نخواهد داد ما به رشد اقتصادی برسیم و به طور قطع قربانیان این ماجرا مردم خواهند بود که نمی‌توانند کار خاصی برای حفظ ارزش دارایی هایشان انجام دهند و روز به روز فقیرتر خواهند شد.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که تفاوت میان اقتصاد ایران و نزوئلا چیست که سرنوشتشان متفاوت است، گفت: « این مسئله عوامل متعدد دارد. یکی از آنها تفاوت فضا و فعالیت های صنعتی است که ایران هرچند انحصاری است اما یک صنعت بهتر، بزرگتر و فعال‌تر دارد ولی صنعت ونزوئلا اینگونه نیست. از طرف دیگر میزان بدهی خارجی ایران هم در مقایسه با ونزوئلا به مراتب کمتر است و نگران کنند نیست. از طرف دیگر تا حدودی حاکمیت ایران متوجه هست که نباید بیش از حد سراغ چاپ پول به میزان خیلی زیاد برود. یعنی الان هم چاپ پول داریم اما با آنچه که در ونزوئلا رخ داد متفاوت است و فاصله دارد. به همین دلیل است که مثلا بانک مرکزی تلاش دارد که رشد نقدینگی را زیر ۳۰ درصد نگه دارد. هرچند که همین ۳۰ درصد هم عدد بزرگی در اقتصاد است. اما با اینحال این باعث می‌شود که شبیه ونزوئلا یا زیمباوه نشویم.»
منبع: اقتصاد۱۰۰
