ریزساختار‌های بازار در شرایط خاص چگونه باید تغییر کنند؟
دانیال آستانه، معاون اقتصادی و مالی فولاد خراسان و کارشناس ارشد بازار سرمایه در رابطه با ریزساختار‌های بازار در شرایط خاص بیان کرد: بر اساس تجارب مختلف در بازار سرمایه ایران و در چنین شرایط خاصی، سهامداران خُرد در بازار با نگاه کنترل آثار منفی اخبار و وقایع بر بازار، علاقه دارند که مکانیزم موقتی در بازار این آثار را مرتفع کنند. از اینرو، بسته شدن بازار اولین گزینه روی میز، محدود کردن دامنه نوسان دومین راه حل و افزایش حجم مبنا از دیگر روش‌های اعمال محدودیت بر بازار هستند که هدف نهایی این محدودیت‌ها گذار از شرایط التهاب در بازار و رد کردن آثار هیجانات است، ولی ابعاد هریک از این تصمیمات به خصوص تغییر ریزساختار‌های بازار، آثار نهایی متفاوتی را رقم خواهند زد.
دلایل اصلی محدودیت دامنه نوسان چیست؟
این کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت: دو رکن اصلی در اتخاذ تصمیم محدودیت، کنترل اثر معامله هیجانی در بازار (تغییر ارزش دارایی‌های مالی بواسطه قدرت گرفتن ساید فروش) و حفظ حداکثر قابلیت نقدشوندگی دارایی‌ها در بازار است و نیل همزمان به هر دو هدف، چالش چیدمان ریزساختار‌های بازار در دوره اضطرار به شمار می‌آید.
آستانه تأکید کرد: بسته شدن بازار به معنی کاهش شدید کارایی عملیاتی بازار است و همان‌طور که تصمیم‌گیری شورای عالی بورس کشور در دوره‌های اخیر نشان داده است، این گزینه حتی الامکان هیچ گاه به کار گرفته نخواهد شد. زیرا در این صورت، اختیار تام تصمیم گیری از سرمایه‌گذاران گرفته خواهد شد.
محدود شدن دامنه نوسان یا تعطیلی بازار سرمایه؟!
او ادامه داد: محدود شدن دامنه نوسان در این وضعیت عمدتاً معامله نکردن را به همراه خواهد داشت و از بعد نقدشوندگی پایین، کارایی عملیاتی بازار را کاهش می‌دهد. اما اثر مثبت آن، حفظ نسبی ارزش دارایی‌های مالی در روز بعدی معاملاتی عادی بوده است و مانند سپری، هیجانات کاذب و تصمیمات احساسی را کنترل می‌کند.
آستانه تصریح کرد: راهکار حفظ دامنه نوسان و یا حتی افزایش آن به همراه افزایش چندین برابری حجم مبنا، راهکار دیگری است که بر اساس تشخیص شورای عالی بورس قابل اجراست و در صورت شناسایی و پیش بینی شدت بالای رفتار‌های هیجانی، اولاً فرصت نقدشوندگی بالاتری را برای دارایی‌ها فراهم می‌آورد و ثانیاً، ارزش دارایی مالی در روز معاملاتی بعد را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. در این روش، چینش ریزساختار‌های بازار، کارایی عملیاتی به حد مطلوبی حفظ می‌شود و از طرفی، آثار مخرب هیجانات کنترل می‌شوند و عملاً شاهد نوسان قابل توجهی در شاخص بورس نخواهیم بود.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه خاطرنشان کرد: تنها مزیت موجود در روش ۲ نسبت به روش ۳، از بُعد روان‌شناسی بازار آن است که ارکان بازار با تصمیم گیری دستوری برای کنترل هیجان کاذب سرمایه‌گذاران، آن‌ها را از تصمیم نابجا منع می‌کنند. این بازدارندگی می‌تواند نزد سهامدارانی که قصد فروش برگرفته از هیجان داشتند، بعد از دوره تعادل مثبت ارزیابی شود.
منبع: نبض بورس
