روی خوش بازار به نفت ایران

صادرات نفت خام و میعانات گازی به نسبت گذشته و پیش از دولت سیزدهم افزایش یافته و از همه ظرفیت‌ها استفاده شده تا صادرات به حداکثر برسد و آنطور که مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده اکنون آماده بازگشت تولید به حداکثر رقم ممکن است.

وزارت نفت طی ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۰، موفق شد مطابق با مصوبه‌های شورای عالی هماهنگی اقتصادی، بیش از ۱۵۰ درصد تعهدهای ارزی را محقق کند، همچنین منابع تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مبنی بر منابع حاصل از فروش فرآورده‌های نفتی در داخل و صادرات به میزان ۱۱۲ درصد به حساب صندوق هدفمندسازی یارانه‌ها واریز شده است.
در واقع وزارت نفت مکلف بود ۳۱۳ هزار میلیارد تومان از محل این تبصره در سال ۱۴۰۰ واریز کند و در عین حال با افزایش فروش فرآورده‌های نفتی و منابع حاصل از صادرات آن توانست در سال ۱۴۰۰ معادل ۳۵۰ هزار میلیارد تومان را برای این منظور محقق کند.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سیاست‌های انرژی دولت سیزدهم و افزایش فروش و صادرات به آن منجر شد که ۲۲۷ هزار میلیارد تومان کسری بودجه سال ۱۴۰۰ جبران شود. باید توجه داشت که تحقق این اهداف از مسیرهای مختلفی صورت گرفت که به‌کارگیری روش‌های جدید صادراتی نفت خام از قبیل تهاتر نفت با کالا، تهاتر نفت با سرمایه‌گذاری و تهاتر نفت خام و میعانات گازی با مطالبات پیمانکاران از جمله آنها هستند، اگرچه خود این موارد را می‌توان به‌عنوان دستاوردی برای دولت و ابتکار عملی برای خنثی‌سازی تحریم‌ها برشمرد.
سهم دولت از درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت ۱۱۴ درصد بود
آنطور که جواد اوجی – وزیر نفت – گفته سهم دولت از درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰، با تکیه بر سیاست‌های دولت سیزدهم و افزایش فروش نفت که در نتیجه دیپلماسی راهبردی وزارت نفت در منطقه و عرصه بین‌الملل محقق شد، ۱۱۴ درصد بود.
افزایش ۳ میلیارد دلاری درآمدهای حوزه نفت
علی صالح‌آبادی – رئیس بانک مرکزی – نیز  بر این موضوع صحه گذاشت و ابتدای خردادماه ۱۴۰۱ از افزایش ۳ میلیارد دلاری درآمدهای حوزه نفت (نفت و پتروشیمی) در دو ماه نخست سال نسبت به مدت مشابه پارسال خبر داد. به گفته وی در این مدت ۷.۵ میلیارد دلار ارز از این محل وصول شد که افزایش ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد و حاکی از موفقیت سیاست‌های دیپلماسی انرژی وزارت نفت بوده است، ضمن آنکه دولت مردمی سیزدهم توانست صادرات نفت خام را که در دوره گذشته به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسیده بود، بالای یک میلیون بشکه در روز تثبیت کند.
وجود آمادگی بازگشت تولید نفت خام به حداکثر مقدار ممکن
به‌تازگی هرمز قلاوند – مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد: هم‌اکنون شرکت ملی نفت ایران آماده بازگردانی تولید نفت خام به حداکثر مقدار ممکن بوده و در صورت نیاز کشور به افزایش صادرات نفت خام یا افزایش مصارف پالایشگاه‌های داخلی، به‌سرعت قابل انجام خواهد بود.
به گفته وی همسو با افزایش ظرفیت تولید نفت خام شرکت ملی نفت ایران به حداکثر مقدار ممکن (معادل تولید نفت خام قبل از اعمال تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران، به میزان ۳ میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه نفت در روز)، مدیریت نظارت بر تولید شرکت ملی نفت ایران با همکاری شرکت‌های تابع از ابتدای هفته اقدام به انجام رزمایشی بزرگ در همه مناطق خشکی و دریا در پهنه گسترده کشور کرده است.
وی افزود: این مانور به‌منظور شناسایی و برطرف کردن گلوگاه‌ها و تنگناهای عملیاتی با سنجش سطح آمادگی تجهیزات، تأسیسات نفتی، چاه‌ها و نیروی انسانی، نیم میلیون بشکه در روز بوده و ضمن انجام موفقیت‌آمیز آن، دستاوردهای بسیار خوبی نیز به همراه داشته است.
به اعتقاد تحلیلگران، اگرچه در شرایط کنونی تقاضا برای نفت بسیار بالا نیست و بالا بودن قیمت‌های نفت به علت عوامل روانی در بازار و نگرانی از وضعیت عرضه نفت در آینده است، اما تعلل در تولید و صادرات یک کشور می‌تواند قیمت نفت را بالاتر از رقم‌های کنونی ببرد، بنابراین عرضه بیشتر می‌تواند به آرامش قیمت نفت کمک کند و مانع رکود در اقتصاد جهانی به‌دلیل افزایش قیمت نفت شود.
ورود ایران به بازار به نفع چین و هند خواهد بود
آنطور که کارشناسان می‌گویند راه‌حل خروج اقتصاد جهان از رکورد بازگشت کامل نفت ایران، ونزوئلا و لیبی به بازار است؛ برای نمونه بازگشت نفت ایران به بازار سبب کاهش قیمت می‌شود و از کاهش تقاضا جلوگیری می‌کند و رکود اقتصادی در جهان را که بسیاری پیش‌بینی می‌کنند اواخر امسال یا اوایل سال آینده میلادی به وقوع بپیوندد منتفی می‌کند.

در این رابطه مرتضی بهروزی فر – کارشناس ارشد حوزه انرژی – با ابراز امیدواری از برداشته‌شدن تحریم‌ها بع ایسنا گفت همانطور که در گذشته و در دور قبلی که برجام اتفاق افتاد، شاهد بودیم ظرف شش ماه ایران توانست میزان تولید نفت خود را افزایش دهد و بدون مشکل صادرات نفت را آغاز کند، بنابراین تحقق این امر از نظر فنی امکان پذیر است.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه با توجه به تجربیات گذشته ایران بی شک در زمانی کوتاه می توانیم میزان تولید و صادرات را افزایش و به بیش از دو میلیون بشکه برسانیم، اظهار کرد: ورود به بازار و اینکه بتوانیم مشتریان خودمان را جذب کنیم، امری دور از ذهن نیست چراکه هر مصرف کننده ترجیح می دهد از منابع متعددی نیاز نفتی خود را برطرف کند و با این کار وابستگی خود را به یک کشور خاص کاهش می دهد، قطعا ورود ایران به بازار به نفع چین و هند خواهد بود و این یک بازی برد برد بین دو کشور است.
به گفته بهروزی‌فر هنگام ورود میتوان تمهیداتی را درنظر گرفت که کشور ها تشویق به خرید نفت از ایران شوند و باتوجه به اینکه ایران قبلا در این رابطه تجربه دارد ،نگرانی در خصوص ورود به بازار و جذب مشتری وجود ندارد. کشورهای تولید کننده به دنبال قیمت های بالا هستند و اینکه یک جنگ قیمتی اتفاق بیفتد و ورود ایران موجب ایجاد این جنگ شود، به طوری که تولید کنندگان قیمت‌ها را کاهش دهند بعید است.

بازار به نفت ایران نیاز دارد
همچنین محمد خطیبی -نماینده سابق ایران در اوپک – در همین راستا به ایسنا گفت: بی شک بازار به نفت ایران نیاز دارد و برای این مهم نیز دو دلیل وجود دارد؛ اول اینکه افزایش قیمت ها نشان می‌دهد که وضعیت عرضه و تقاضا در بازار به گونه‌ای است که تقاضا بیشتر از عرضه بوده و به همین دلیل قیمت‌ها روبه افزایش است. دوم اینکه برخی از مصرف کنندگان از ذخیره‌سازی های خود استفاده می‌کنند و این نشان می دهد که عرضه کافی نیست و کشورها ناچار به استفاده از ذخایر خود هستند.
وی با بیان اینکه این دو دلیل نشان می‌دهد که در بازار، تقاضا قوی‌تر از عرضه است و عرضه پاسخگو تقاضا نیست، تاکید کرد: باتوجه به این شرایط می توان نتیجه گرفت که بازار نیازمند عرضه بیشتر است و این عرضه می تواند نفت ایران باشد و همه کشورها نیز می دانند که چنین ظرفیتی در ایران وجود دارد.
او با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی به جای اینکه مصرف کنندگان به سراغ استفاده از ذخایر بروند، بهتر است نفت ایران وارد بازار شود، تصریح کرد: وضعیت بازار به گونه ای است که تقاضا به سرعت به حالت قبل از کرونا باز می‌گردد و در حال رشد بوده اما عرضه نمی تواند به همان تناسب افزایش یابد، به همین دلیل بازار با یک افزایش قیمت مواجه است.
خطیبی با بیان اینکه علی رغم اینکه مصرف کنندگان بزرگ از ذخایر خود برداشت می کنند اما شرایط بازار متعادل نیست، گفت: شرایط فعلی بازار بیانگر اوضاع نامطلوب بازار و عدم کفایت عرضه است، در چنین شرایطی برخی کشورها همچون هند، ژاپن و کره پالایشگاه‌های خود را برای خرید نفت از ایران آماده می کنند، ممکن است این کشورها با آمریکا مذاکره و بدون توجه به رفع تحریم ها اقدام به آماده سازی پالایشگاه‌ها کرده باشند.