درس چین به دستگاه دیپلماسی ایران /امضای حاشیه ساز «شی»
شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین در بحبوحه تنش های زیرپوستی عربستان و آمریکا خاصه در دوران ریاست جمهوری بایدن، چهارشنبه شب گذشته راهی ریاض شد.
سفر شی که بنا به روایت ها با هدف تعمیق روابط با کشورهای خلیج فارس صورت گرفت از یک سو، حامل پیامی برای آمریکا بود تا نشان دهد نفوذ پکن در منطقه در حال افزایش است.
سفر شی به ریاض اما آنجا پرحاشیه تر شد که امضای مقامات سعودی و چینی پای دو بیانیه ضدایرانی زده شد. گرچه موضع عربستان علیه ایران مسبوق به سابقه بود واتفاق جدیدی نبود اما رفتار شی در جریان این سفر شوک سنگینی به ایران وارد کرد تا بار دیگر انتقادات از نگاه صِرف دولت رئیسی به شرق خاصه روسیه و چین شدت بگیرد و دولت بخاطر گذاشتن اکثر تخم مرغ ها در سبد این دو کشور زیر تیغ نقد برود.
۲ بیانیه علیه ایران
در بیانیه مشترک چین و عربستان بر لزوم تقویت همکاری‌های مشترک پکن و ریاض برای تضمین صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران تأکید شده بود. دو طرف همچنین از ایران خواستند با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند و به معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای پایبند باشد. در بخش دیگری از بیانیه بر اهمیت احترام ایران به اصول حسن همجواری و عدم دخالت این کشور در امور داخلی کشورها تاکید کردند.
این بیانیه به سرعت با واکنش هایی در داخل ایران روبرو شد اما شی بدون عقب نشینی از این اقدام باردیگر پای بیانیه ای را امضا کرد که اینبار حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه را مورد مناقشه قرار می داد.
در بیانیه منتشر شده بین چین و اعراب، از ابتکار و تلاش امارات در ماجرای جزایر سه گانه ایرانی حمایت شده بود.
واکنش رسانه های اصولگرا و اصلاح طلب
اما واکنش های داخلی به دو اقدام پرحاشیه شی در سفر به عربستان چه بود؟
رسانه های اصولگرا که همواره حامی دیپلماسی نگاه به شرق، بوده اند از در توجیه وارد شدند و تلاش کردند با کوچک نمایی این اتفاق فضا شکل گرفته علیه چین را تعدیل کنند. آنچنان که روزنامه کیهان در توجیه مواضع ضدایرانی رئیس جمهور چین نوشت؛ «ایران در طول سال‌های گذشته، در ادبیات مقامات چینی، کشوری غیرقابل جایگزین در غرب آسیا معرفی شده است.»
در مقابل اما روزنامه جمهوری اسلامی با انتقاد از این بیانیه، تاکید کرد؛«برای چینی ها هیچ چیزی جز منافعشان مهم نیست.»
شوک چینی به اردوگاه اصولگرایان و اصلاح طلبان
سیاسیون چپ و راست هم با شوک وارد شده از سوی چین وارد گود اظهارنظر شده و تحلیل های خود از این اتفاق را رسانه ای کردند.
آنچنان که علی مطهری، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از این بیانیه، سیاست گرایش به شرق و رها کردن غرب را نادرست دانست.
عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب هم از دیگر منتقدان این بیانیه بود که با طعنه به سیاست خارجی دولت سیزدهم نوشت: دولت چین به دولتمردان ایران یاد داد که منافع ملی یعنی چه؟
عصبانیت مجلسی ها از شی
دولتی ها و مجلسی ها هم البته ساکت ننشسته اند و واکنش هایی به این ماجرا داشته اند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشور، جزایر سه گانه« ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک» را جزو لاینفک خاک ایران خواند.
ناصر کنعانی نیز با تاکید بر حق ایران بر جزایر سه گانه، بیانیه های ضد ایرانی چین و اعراب را مردود اعلام کرد.
معین الدین سعیدی، نماینده چابهار با بیان اینکه این مشکل ریشه در ضعف دیپلماسی خارجی ایران دارد، مدعی شد که به ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور بارها گفته شد که از ترس غرب به دامن شرق پناه نبرد.
