بحران در نهضت ملی مسکن

یکسال از وعده دولت سیزدهم برای ساخت یک میلیون مسکن در هرسال گذشته و اختلافات دولت با وزارت راه و بانک‌ها بر سر تامین ساخت مسکن به قوت خود باقی است، در این میان هم برخی وزارتخانه‌ها برای دادن زمین تعلل کرده و همکاری نمی‌کنند، این درحالی است که موانع به همین جا محدود نمی‌شود و تامین زمین و منابع مالی دو مانع جدی برای ساخت این حجم عظیم از واحدهای مسکونی است البته کارشناسان معتقدند که نظام مهندسی با کاغذبازی و کندکردن مراحل اداری نیز در این فرآیند بی‌تقصیر نیست و بانک‌ها هم با طفره رفتن از ارائه وام به مردم به این چرخه معیوب دامن می‌زنند این درحالی است که بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰هزار نفر چشم انتظار روند توسعه این طرح هستند که البته تنها نیمی از آن‌ها توانستند شرایط وزارت راه و شهرسازی را پاس کنند، بنابراین در یک سال گذشته مشکلات نهضت ملی مسکن درگیر چالش‌هایی همچون جا خالی دادن برخی بانک‌ها از پرداخت وام، عدم تامین آورده متقاضیان و مقاومت دستگاه‌های دولتی در اختصاص زمین‌های خود به این پروژه روبه‌رو بوده و از طرف دیگر نرخ تورم سالیانه نهاده‌های ساختمانی به ۵۵ درصد رسیده و این در حالی است که از یک میلیون واحد هدف‌گذاری شده فقط به ۹۱ هزار واحد وام پرداخت شده است و جمع این موارد ایجاد مشکل در نهضت مسکن ملی شده است.

راندمان در وزارت راه

مجتبی بیگدلی رئیس مجمع ملی صنعت مسکن و ساختمان دراین خصوص به «آرمان ملی» گفت: متأسفانه تنها کشوری هستیم که از لحاظ ارزان سازی، کیفی سازی و تکنولوژی ساخت مسکن حتی از بسیاری از کشورها عقب‌ هستیم. بسیار جای تاسف است که سیستم زهکشی و شهرسازی ما در بسیاری از المان‌ها برای سیلاب‌ها هیچ برنامه‌ای ندارد و تنها با سهمیه بندی کردن باعث شده تا رقابت از بین برود و با داشتن هزاران میلیارد از سرمایه‌های مردم فساد گسترده‌ای در صنعت ساختمان سازی ایجاد کرده است.
این کارشناس مسکن در ادامه افزود: واحدهای نهضت ملی مسکن هم از آنجا که با سازمان نظام مهندسی سروکار دارند به پیچ و خم اداری و زمان‌بر بودن گرفتار می‌شوند چرا که تائید و نظارت آن باید از سوی این سازمان صادر شود و بعدا در اختیار مردم بگذارند تا آن را بسازند متأسفانه باید گفت که آقای وزیرمسکن در ساخت پروژه‌ها نظارت داشته باشد تا متوجه شود با این نظام در وزارتخانه عریض و طویل وزارت راه و شهرسازی راندمان کار چقدر است.
این کارشناس مسکن بیان کرد: وزیر راه قول ساخت و تکمیل سالی یک میلیون مسکن را به مردم وعده داده‌اند اما با ادامه وضعیت فعلی ۴۰۰ هزار واحد مسکونی نیز ساخته نمی‌شود و نصف وعده‌های داده شده نیز محقق نخواهد شد. بیگدلی خاطرنشان کرد: دولت باید از کارآفرینان در عرصه ساختمان سازی استفاده کند تا راهکارهای مهم ارائه کنند و زمین رایگان را مستقیما به خود مردم بدهد. از سوی دیگر بانک‌ها نیز از دادن وام به مردم برای ساخت مسکن با روش‌های مختلف طفره می‌روند و با گفتن اینکه منابع نداریم متقاضیان مسکن ملی را از سر خود باز می‌کنند. او افزود: بانک‌ها به جای دادن وام به مردم که وظیفه اصلی آنهاست با واردن شدن در بازارهای مختلف ازجمله خودرو، طلا، ارز و مسکن نقش بنگاهداری را ایفا کرده و درنتیجه مردم برای ساخت خانه‌های خود به مشکل برمی خورند لذا با روند فعلی بعید است که وزارت راه و شهرسازی بتواند به تعهدات خود عمل کند.

قول وزیر راه به مردم

وزیر راه و شهرسازی در حاشیه هیات دولت در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره مسکن مهر گفت: مسکن مهر کل زمین‌هایی که دولت داد یک میلیون ۶۰۰ هزار واحد بود بقیه زمین‌هایی بود که متعلق به مردم بود اما در نهضت ملی مسکن ما همه زمین‌ها در واقع متعلق به دولت است و مجانی در اختیار مردم می‌گیرد. رستم قاسمی افزود: مسکن مهر حدود ۱۲ سال طول کشید و هنوز بالاخره ۲۰۰ هزار از واحد‌های آن باقی مانده است اما از مهر ماه مرحله نیازمندی‌های ساخت مسکن آغاز شد و امروز یک و نیم میلیون واحد از مرحله پایه تا نازک کاری در دست اجرا داریم و برنامه ما بر اساس دستور رئیس‌جمهور این است که تا پایان شهریور ماه در واقع سهم زمین چهار میلیون مسکن نهضت ملی مسکن را تعیین تکلیف کنیم و کار بزرگی است. او بیان کرد: مسکن مهر کل زمین‌های که دولت داد یک میلیون ۶۰۰ هزار واحد بود بقیه زمین‌هایی بود که متعلق به مردم بود اما در نهضت ملی مسکن همه زمین‌ها در واقع متعلق به دولت است و مجانی در اختیار مردم می‌گیرد که قرار بر این است تا پایان شهریور ماه امسال مساله زمین را در کشور حل کنیم و یک و نیم میلیون واحد هم اکنون در تمام شهرهای کوچک و بزرگ‌ در دست اجراست و راهبرد ما این است در شهرهایی که زمین داریم زمین را ویلایی به مردم واگذار کنیم یعنی قطعه ۲۰۰ متری به مردم واگذار می‌کنیم وام می‌دهیم و خود می‌آیند و می‌سازند و ما با آنها قرار داد داریم تا ظرف یکسال و نیم مسکن ساخته شود و در غیر اینصورت با مشکل روبه‌رو می‌شوند.

از ۲۶ بانک فقط یک بانک به تعهداتش عمل کرد

به گفته محمود شایان مدیرعامل بانک مسکن تاکنون ۵۰۷ هزار نفر در بانک مسکن برای واحدهای نهضت ملی مسکن افتتاح حساب کرده‌اند که حدود ۲۹۰ هزار نفر برای انعقاد قرارداد و دریافت تسهیلات به بانک مسکن معرفی شده‌اند و با ۹۱ هزار نفر نیز عقد قرارداد شده و در واقع قسط‌های اول تسهیلات را دریافت کرده‌اند که به‌طور کلی میزان تسهیلات این قراردادها ۳۱ هزار میلیارد تومان است که احتمالا با توجه به اینکه هنوز پروژه‌ها تمام نشده بخش قابل توجهی از این رقم تخصیص نیافته است همچنین منابعی که تاکنون به طرح نهضت ملی مسکن اختصاص یافته تماما از طرف بانک مسکن بوده است؛ در حالی که ۲۶ بانک و موسسه اعتباری موظف به پرداخت تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن به میزان سالیانه ۳۶۰ هزار میلیارد تومان هستند که حتی اگر تمامی ۳۱ هزار میلیارد تومان تکلیفی بانک مسکن نیز در سالجاری محقق شود، تنها ۱۰ درصد اهداف، شکل اجرایی به خود گرفته است.

تورم ۸۰ درصدی در بخش سیمان و بتن

به گفته کارشناسان تعلل متقاضیان در پرداخت آورده و تعلل بانک‌ها در پرداخت تسهیلات پروژه نهضت ملی مسکن را با خطر رکود تورمی مواجه کرده است و طی همین یک سالی که برخی بانک‌ها از زیر بار نهضت ملی مسکن شانه خالی کردند و قیمت مصالح ساختمانی به‌طور متوسط ۵۵ درصد افزایش یافته است در حالی که تورم سالیانه بخش سیمان و بتن ۸۰ درصد، سنگ ۸۲ درصد و شیشه ۸۵ درصد بوده است.

اختصاص اراضی نامرغوب به نهضت ملی مسکن

گزارش‌ها حاکی از آن است که در بخش تامین زمین مرغوب هم اوضاع نهضت ملی مسکن چندان مناسب نیست و اگرچه دولت تاکنون برای ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد زمین تامین کرده اما عمده این زمین‌ها در اطراف شهرها و مناطق فاقد زیرساخت است که می‌تواند مخارج سنگینی را برای ایجاد خدمات زیربنایی و روبنایی به دوش دولت بگذارد، به طوری که قرار بود طبق قانون جهش تولید و تامین مسکن، دستگاه‌های دولتی زمین‌های مازاد خود را به پروژه نهضت ملی اختصاص دهند اما تاکنون تنها ۴ درصد این اراضی تخصیص یافته است./ آرمان ملی