انتشار رمزریال به کجا رسید؟
رئیس کل بانک مرکزی در ۲۳ شهریور ماه امسال از راه‌اندازی پیش آزمایشی طرح رمزریال خبر داد و اعلام کرد که مرحله آزمایشی رسمی این طرح تا پایان شهریور ماه آغاز خواهد شد. اما با گذشت ۲۰روز از مهر ماه، همچنان از آغاز این مرحله خبری نیست.
دولت از رمزریال چه استفاده‌ای می‌کند؟
در اوایل پاییز سال گذشته بود که دولت و بانک مرکزی از راه‌اندازی طرحی به نام رمزریال خبر دادند. این طرح قرار بود به عنوان جایگزینی برای اسکناس ریال باشد اما از زمان معرفی آن بسیاری از کارشناسان بانکی به ماهیت آن انتقاد کردند.
بخشی از کارشناسان بانکی معتقد بودند که هدف دولت از معرفی رمزریال، پنهان کردن کاهش ارزش پول در پشت این پروژه است. همه ما عکس‌ها و فیلم‌هایی از مردم کشورهای قربانی ابرتورم مثل ونزوئلا دیدیم که از بسته‌های بزرگ پول برای خرید کالاهای مورد نیاز خود استفاده می‌کنند. در اقتصاد ایران هم در واقع همین اتفاق می‌افتد اما چون خرید و فروش‌ها به وسیله کارت‌های بانکی انجام می‌شود، این موضوع محسوس نیست.
به نظر می‌رسد که رمزریال هم در همین راستا ایجاد شده است. با این تفاوت که امکان ردیابی بسیاری دقیق تراکنش‌ها را از این طریق برای دولت فراهم می‌کند. دولت‌ها معمولا برای دخالت در امور شهروندها و کسب اطلاعات آنها عطش دارند.
حال متخصصان معتقد هستند که با این طرح، بانک مرکزی یک ابزار بسیار دقیق برای دریابی وجوه را برای دولت بوجود می‌آورد. اما آیا بانک مرکزی به این فکر کرده است که دولت از این موضوع چه استفاده یا سوءاستفاده‌هایی خواهد کرد؟
رمزریال مسیر دور زدن تحریم‌ها است؟
از طرف دیگر، بانیان این طرح پیش‌تر اعلام کرده‌اند که یکی از اهداف رمزریال، استفاده از آن برای تجارت و دور زدن تحریم‌ها است. با این وجود بعید است که این هدف برای رمزریال قابل دستابی باشد. چرا که پیش‌نیاز این موضوع، مقبولیت رمزریال در میان کشورهای جهان است که با وضعیت کنونی ریال، چنین فضایی وجود ندارد.
یکی دیگر از انتقادات وارد بر رمزریال ابهامات فراوان پیرامون آن و فقدان انجام مطالعات کافی روی این طرح است. در حالی که اقتصادهای پیشرفته جهان پیش از بهره‌برداری از چنین طرح‌هایی، بارها آن را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند، همچنان گزارش یا مقاله کامل و قابل اتکایی از رمزریال موجود نیست.
عواقب بی‌توجهی به هشدارها
با وجود هشدارهای بسیار کارشناسان نسبت به این موارد، فرآیند پیش آزمایشی طرح رمزریال از شهریور ماه امسال و با توزیع یک میلیارد تومان رمزریال بین افراد محدودی کلید خورد. در این مرحله دو بانک ملی و ملت حضور داشتند و دو فروشگاه نیز برای استفاده از رمزریال‌های توزیع شده، معرفی شدند.
کارشناسان معتقدند که در صورت اجرای گسترده این طرح، شبکه بانکی ایران که در حال حاضر نیز وضعیت خوبی ندارد، با ریسک بزرگی مواجه خواهد شد. رمزریال می‌تواند نقش واسطه‌گری بانک‌ها را در اقتصاد تضعیف کرده و از این محل به آنها آسیب بزند. زیرا تضعیف این نقش اثرات شگرفی بر میزان دارایی و تسهیلات بانک‌ها خواهد داشت و زیاندهی آنها را افزایش می‌دهد.
