اما و اگر های رونق بازار نفت

مدتی است که خبرهای خوشی در حوزه تولید و فروش نفت به گوش میرسد، به تازگی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که میزان ظرفیت تولید نفت تا پایان سال ۱۴۰۰ به عدد قبل از تحریم‌ها بازمی گردد؛ موضوعی که به گفته کارشناسان امری غیر ممکن نیست اما باید میزان صادرات نیز افزایش یابد چون در غیر این صورت مشکلاتی برای این صنعت به وجود خواهد آمد.
هر چند در طول سه سال و نیم گذشته و تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا، میزان فروش نفت ایران کاهش یافته و منابع حاصل از فروش این محصول نیز گاهی به سختی به ایران می‌رسید اما بالا نگه داشتن ظرفیت تولید و آمادگی برای بازگشت به بازار جهانی، یکی از اصلی‌ترین برنامه‌هایی بوده که ایران در سال‌های گذشته دنبال کرده است.

به گفته تحلیلگران درواقع درست است که میزان تولید ایران نسبت به برخی از اعضای اوپک پایین‌تر بوده اما به بالاتر از دو میلیون بشکه در روز رسیده است. در میان کشورهای عضو اوپک، عربستان سعودی با تولید روزانه ۹.۸ میلیون بشکه نفت بالاترین تولید را دارد و بعد از آن عراق با ۴.۱، امارات متحده عربی با ۲.۸ و کویت با ۲.۵ میلیون بشکه قرار دارند.

در این فهرست ایران نیز با دو میلیون و ۵۲ هزار بشکه نفت در میان اصلی‌ترین تولیدکنندگان قرار دارد و بعد از آن نیجریه با ۱.۴ و لیبی با ۱.۱ میلیون بشکه نفت قرار گرفته‌اند. به این ترتیب مجموع تولید نفت اوپک به ۲۷ میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه در روز رسیده که افزایش ۱.۵ میلیون بشکه‌ای را نشان می‌دهد.
افزایش تولید نفت ایران به عنوان یکی از برنامه های جدی در نظر گرفته شده و جواد اوجی – وزیر نفت نیز در این رابطه گفته است: در تولید، تأمین و امنیت انرژی کشور کوتاهی نمی‌کنیم و به‌زودی خبرهای خوبی در زمینه تنوع قراردادهای نفتی و میعانات گازی و تهاتر نفتی اعلام می‌شود و با توجه به نیاز دنیا به انرژی و با استفاده از توان و ظرفیت دستگاه سیاست خارجی، فروش نفت به‌صورت تهاتری در دستور کار قرار گرفته است و در این زمینه تهاتر نفت با کالا و سرمایه‌گذاری از روش‌هایی است که انجام می‌شود.
به گفته وی، ایران آماده پذیرایی و استقبال گرم از سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی خواهان سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت نفت و گاز است و سرمایه‌گذاران در قبال اقدام‌های خود می‌توانند نفت و میعانات گازی را به‌صورت تهاتر دریافت کنند. سرمایه گذاران داخلی مانند هلدینگ‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ می توانند برای توسعه میدان‌های گازی کشور ورود کنند و پس از توسعه میدان، گاز طبیعی و میعانات گازی در قبال هزینه سرمایه‌گذاری و سود آن به عنوان خوراک یا سوخت دریافت کنند، در عین حال معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت آماده پذیرش سرمایه گذاران در توسعه میدان‌ها و امضای قرارداد با آنهاست.

ظرفیت تولید نفت خام به دوران قبل از تحریم‌ها تا پایان سال ۱۴۰۰ می رسد
محسن خجسته‌مهر، معاون وزیر نفت نیز  به تازگی اعلام کرد که یکی از برنامه‌های جدی شرکت ملی نفت ایران بازگرداندن ظرفیت تولید نفت خام به دوران قبل از تحریم‌ها تا پایان سال ۱۴۰۰ است. ظرفیت تولید نفت کشور در دولت گذشته کاهش یافت. البته وقتی ما از ظرفیت تولید صحبت می‌کنیم، منظورمان فقط توان تولید از چاه نیست، بلکه باید مجموعه‌ای از عوامل تأثیرگذار شامل ظرفیت خطوط لوله جریانی، واحدهای فرآورشی، خطوط انتقال نفت به مبادی مصرف و حتی نیروی انسانی در نظر گرفته شود،   در نتیجه برای بازگرداندن ظرفیت تولید نفت به قبل از تحریم باید پروژه‌های متعددی  تعریف و اجرا شود.
به گفته وی یعنی ممکن است یکی از چاه‌های ما بتواند رقم بالایی را تولید کند، اما واحد فرآورشی برای آن موجود نباشد، در این صورت نمی‌توان گفت که ظرفیت تولید افزایش یافته است، زیرا تمامی بسته‌های تعریف‌شده برای افزایش ظرفیت محقق نشده است. متأسفانه ما یک بخشی از ظرفیت تولید نفت خود را در سال‌های گذشته از دست داده‌ایم و رقم ظرفیت تولید کاهش  یافته بود، ضمناً به تفاوت معانی «ظرفیت تولید» و «میزان تولید» نیز دقت نظر داشته باشید. رساندن ظرفیت تولید به عدد قبل از تحریم به این معناست که متناسب با نیاز داخلی و بازار بین‌المللی حتی پس از تحریم آماده تولید نفت هستیم. در این مدت با تلاش‌هایی که صورت گرفته است، تقریباً ظرفیت تولید به رقم قبل از تحریم‌ها نزدیک شده است و ان‌شاءلله تا پایان اسفندماه این هدف محقق خواهد شد.

پتانسیل افزایش تولید نفت وجود دارد

اما جهانبخش امینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی در مورد عملی شدن وعده های مسوولان نفتی، به ایسنا گفت: دولت برنامه هایی را برای افزایش تولید و فروش نفت در دستور کار دارد و گویا در این زمینه اقداماتی انجام شده که اگر بتوانند درآمد آن را نیز به کشور برگردانند کار ارزشمندی است، اما اینکه ما فرصت برای تولید داشته باشیم، برای ایران کاملا محیا و امکان پذیر است و ایران می تواند تولید خود را افزایش دهد و اگر بازاری وجود داشته باشد، امکان تولید از سمت ایران کاملا فراهم است.

وی با بیان اینکه اگر تحریم ها برداشته شود، ایران می تواند در زمانی کم میزان تولید خود را افزایش دهد و وارد بازار کند، اظهار کرد: ایران پتانسیل های زیادی در حوزه انرژی دارد و می تواند بازارهایی را برای خود بدست آورد؛ ایران مراوداتی را باکشورهای مختلف دارد که این مراودات می تواند در بازار انرژی نیز تاثیرگذار باشد.
به گفته این کارشناس ارشد حوزه انرژی در کنار مشتریان قدیمی مشتریان جدیدی را نیز خواهیم داشت و ایران بازار خود را حفظ خواهد کرد و کشورهایی همچون روسیه و عربستان نیز نمی توانند مانع ورود ایران به بازار شوند. با این حال این کشورها همیشه به دنبال این بوده اند که جایگاه خود را از دست ندهند اما در صورت رفع تحریم ها تصمیم گیرنده نخواهند بود و نمی توانند اختلالی را در فروش نفت ایران ایجاد کنند.

تولید باید همگام با صادرات افزایش یابد

محمد خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک هم در خصوص پتانسیل های ایران برای افزایش تولید نفت ایران، به ایسنا گفت: ایران می تواند به همان میزانی که قبل از تحریم ها تولید داشته، میزان تولید خود را افزایش دهد، در واقع مشکلی که تحریم ها برای ما به وجود آورده مشکل فروش است و ما مشکلی برای تولید نفت نداریم، بنابراین می توانیم میزان تولید را به قبل از تحریم ها افزایش دهیم، به شرط آنکه بتوانیم نفت تولیدی را به فروش برسانیم.
وی افزود:اگر نتوانیم نفت تولیدی را به فروش برسانیم، مجبور خواهیم بود تا میزان تولید را کاهش دهیم لذا باید میزان تولید را در سطحی نگه داریم که بتوانیم فروش داشته باشیم، کاهش تولید به دلیل مشکل در فروش ایجاد می شود، اگر چنانچه فروش به قبل از تحریم ها برسد تولید نیز می تواند به قبل از تحریم برسد.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه به نظر می رسد که صحبت های اخیر مبنی بر افزایش تولید نفت تا پایان سال به قبل از تحریم دو جنبه داشته باشد؛ اول اینکه میزان فروش به اندازه ای افزایش می یابد که می توانیم تولید را نیز به همان نسبت افزایش دهیم و یا اینکه تنها تولید به قبل از تحریم ها افزایش پیدا کند، گفت که در این شرایط باید در مورد برنامه های فروش سوال شود، اگر تولید  بدون ایجاد تغییر در فروش افزایش یابد، به جز تامین نیاز داخل و صادرات، مازاد تولید باید ذخیره سازی شود.
خطیبی ادامه داد: ذخیره سازی به دو روش زمینی و کشتی انجام می شود لذا اگر تولید افزایش یابد ولی صادرات با آن هماهنگ نباشد، می بایست ذخیره سازی صورت بگیرد و این کار نیز هزینه دارد و سطح رفاه جامعه گشایش ایجاد شود.
منبع: ایسنا