افت ۶۴۰ میلیارد دلاری بزرگ‌ترین بورس جهان

، حبیب علیزاده – فدراسیون بورس‌های جهان (WFE) گزارش عملکرد بازارهای سهام عضو فدراسیون در نیمه نخست ۲۰۲۳ را به تفکیک ماه‌ها منتشر کرد.
در این گزارش، بازارهای سهام جهان به سه منطقه Americas (آمریکای شمالی، جنوبی و مرکزی)، APAC (آسیا و اقیانوسیه) و EMEA (اروپا، خاورمیانه و آفریقا) تقسیم شده‌اند. گزارش فدراسیون، بازارهای سهام را از منظر تغییر ارزش بازار، تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده و حجم معاملات در ماه‌های ژانویه تا پایان ژوئن ۲۰۲۳ مورد بررسی قرار داده و میزان تغییر در این حوزه‌ها را نسبت به ژوئن ۲۰۲۲ سنجیده است. در این گزارش آمارهای ۱۳ بورس منطقه Americas، ۲۱ بورس منطقه APAC و ۴۷ بورس منطقه EMEA مورد بررسی قرار گرفته‌ است.
بررسی‌های WFE نشان‌دهنده آن است که ارزش بازار بورس‌های جهان در ماه ژوئن نسبت به ابتدای سال ۲۰۲۳ حدود ۱۸۰۰ میلیارد دلار رشد داشته است. در این میان، برخی بورس‌ها با افت قابل توجه ارزش بازار روبه‌رو شده‌اند. در ادامه به بررسی آمار عملکرد بورس‌های جهان بر اساس سه شاخص ارزش بازار، تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده و ارزش معاملات به تفکیک سه منطقه می‌پردازیم.

Americas
در این منطقه عملکرد ۱۳ بورس مورد بررسی قرار گرفته است. بزرگ‌ترین بورس این منطقه، بورس نیویورک (NYSE) است که ارزش بازار آن در پایان ماه ژوئن به بیش از ۲۴ هزار و ۸۳۹ میلیارد دلار رسیده است. بورس نیویورک عنوان بزرگ‌ترین بورس جهان از نظر ارزش بازار را نیز در اختیار دارد. ارزش بازار NYSE در ماه ژوئن نسبت به ژانویه ۲۰۲۳ حدود ۶۴۰ میلیارد دلار (معادل ۵/۲ درصد) کاهش نشان می‌دهد. با این حال در مقایسه با ژوئن ۲۰۲۲ ارزش بازار این بورس ۴/۳ درصد افزایش یافته است. تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس نیویورک نسبت به ژوئن سال گذشته ۹/۵ درصد افزایش یافته است. در حال حاضر سهام دو هزار و ۳۴۱ شرکت (هزار و ۷۶۸ شرکت داخلی و ۵۷۳ شرکت خارجی) در این بورس دادوستد می‌شود. همچنین ارزش معاملات ماهانه این بورس در ژوئن با بیش از ۲۰ درصد رشد نسبت به ژانویه از مرز دو هزار و ۳۶۰ میلیارد دلار گذشت.

ارزش بازار بورس نزدک نیز نسبت به ژوئن سال گذشته با ۹/۲۲ درصد افزایش روبه‌رو شد و به بیش از ۲۱ هزار و ۳۴۱ میلیارد دلار رسید. این بورس در مقایسه با ژانویه ۲۰۲۳ نیز شاهد رشد سه هزار و ۳۴۰ میلیارددلاری (معادل ۵/۱۸ درصد) ارزش بازار خود بود. تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس نزدک در ژوئن امسال نسبت به ژوئن ۲۰۲۲ حدود ۴/۶ درصد کاهش یافته است. در حال حاضر سه هزار و ۵۴۶ شرکت (دو هزار و ۷۱۶ شرکت داخلی و ۸۳۰ شرکت خارجی) در این بورس حضور دارند. ارزش معاملات بورس نزدک در نیمه نخست سال ۲۰۲۳ روندی صعودی داشته و از هزار و ۶۹۷ میلیارد دلار در ماه ژانویه به دو هزار و ۲۰۷ میلیارد دلار در ماه ژوئن رسیده که نشان‌دهنده رشدی ۳۰ درصدی است.
در منطقه Americas بیشترین رشد ارزش بازار نسبت به ژوئن ۲۰۲۲ به میزان ۶/۲۶ درصد به بورس کاستاریکا تعلق داشت. در بورس کاستاریکا سهام ۹ شرکت داخلی خریدوفروش می‌شود. پس از آن بورس مکزیک با ۴/۲۵ درصد و بورس سانتیاگو شیلی با ۸/۲۴ درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند. در بورس مکزیک ۱۳۸ شرکت (۱۳۲ شرکت داخلی و شش شرکت خارجی) پذیرفته شده‌اند که نسبت به یک سال قبل، ۸/۲ درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین در بورس سانتیاگو سهام ۱۹۱ شرکت داخلی و ۱۰۶ شرکت خارجی و در مجموع ۲۹۷ شرکت دادوستد می‌شود.
ارزش بازار کوچک‌ترین بورس این منطقه، یعنی بورس برمودا تنها ۱۹۵ میلیارد دلار است که با وجود ثبت افزایش ۱/۳ درصدی نسبت به ماه ژانویه، در مقایسه با ژوئن سال گذشته ۲/۴ درصد کاهش نشان می‌دهد. ۱۰ شرکت داخلی و ۲۳ شرکت خارجی در این بورس حضور دارند. تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس برمودا نسبت به ژوئن سال گذشته ۷/۲۶ درصد کاهش نشان می‌دهد.

در مجموع ارزش بازار بورس‌های منطقه Americas در پایان ماه ژوئن به بیش از ۵۰ هزار و ۹۹۴ میلیارد دلار رسید که حدود ۵/۵ درصد نسبت به ژانویه رشد نشان می‌دهد. ارزش بازار این منطقه در ژانویه امسال کمتر از ۴۸ هزار و ۳۴۵ میلیارد دلار بوده است. ارزش بازار این منطقه نسبت به ژوئن ۲۰۲۲ نیز بیش از ۱۱ درصد افزایش پیدا کرده است. تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده بورسی این منطقه در ژوئن ۲۰۲۳ در مجموع ۱۰ هزار و ۹۸۷ شرکت بوده است که نسبت به ژوئن ۲۰۲۲ به میزان ۷/۳ درصد کاهش یافته است. همچنین ارزش معاملات ماهانه بورس‌های این منطقه با ۵/۲۲ درصد رشد از پنج هزار و ۱۲۷ میلیارد دلار در ماه ژانویه به شش هزار و ۲۷۹ میلیارد دلار در ماه ژوئن رسیده است. کمترین رقم معاملات این منطقه به میزان چهار هزار و ۷۰۰ میلیارد دلار در ماه آوریل و بیشترین آن به میزان هفت هزار و ۳۳۴ میلیارد دلار در ماه مارس به ثبت رسیده است. با وجود تعداد کمتر بورس‌ها در مقایسه با دو منطقه دیگر، منطقه Americas از نظر ارزش بازار رتبه نخست را در اختیار دارد.

APAC
این منطقه که از نظر ارزش بازار سهام در رتبه دوم قرار دارد، در نیمه نخست امسال شاهد افت در دو بازه زمانی شش‌ماهه و یک‌ساله بوده است. ارزش بازار بورس‌های این منطقه در پایان ژوئن امسال به ۳۲ هزار و ۵۱۵ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با ژانویه نزدیک به پنج درصد و نسبت به ژوئن ۲۰۲۲ حدود ۶/۱ درصد کاهش نشان می‌دهد. ارزش معاملات ماهانه این منطقه نیز روندی صعودی داشته و از سه هزار و ۱۱۶ میلیارد دلار در ژانویه به چهار هزار و ۲۹۹ میلیارد دلار در ماه ژوئن رسیده که نشان‌دهنده رشد ۳۸ درصدی است. همچنین تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده بورسی به ۳۱ هزار و ۳۸۸ شرکت رسید که نسبت به ژوئن سال گذشته ۲/۱ درصد رشد نشان می‌دهد. بیش از ۳۰ هزار شرکت پذیرفته‌شده در بورس‌های این منطقه در زمره شرکت‌های داخلی هستند.

در این منطقه، بورس‌های چینی پیشتاز هستند. بزرگ‌ترین بورس منطقه APAC از نظر ارزش بازار، بورس شانگهای است. ارزش بازار این بورس در پایان ماه ژوئن به بیش از شش هزار و ۸۰۴ میلیارد دلار رسید که نسبت به ماه ژانویه بیش از ۳/۶ درصد و در مقایسه با ژوئن ۲۰۲۲ حدود ۷/۷ درصد کاهش نشان می‌دهد. با این حال، ارزش معاملات در بزرگ‌ترین بورس منطقه روندی صعودی داشت و با ۴/۳۷ درصد رشد از رقم ۷۸۲ میلیارد دلار در ماه ژانویه به هزار و ۷۵ میلیارد دلار در ماه ژوئن رسید. همچنین تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در این بورس با ۴/۶ درصد رشد نسبت به ژوئن سال گذشته به دو هزار و ۲۲۶ شرکت رسیده است.
ژاپن مالک دومین بورس بزرگ منطقه از نظر ارزش بازار است. ارزش بازار بورس ژاپن در ماه ژوئن نزدیک به پنج هزار و ۸۴۴ میلیارد دلار ثبت شده است. این رقم نسبت به ماه ژانویه ۴/۳ درصد و نسبت به ژوئن سال گذشته ۳/۱۳ درصد رشد نشان می‌دهد. ارزش معاملات ماهانه این بورس نیز رشد قابل توجهی داشته و با ۶/۵۴ درصد رشد از ۴۲۷ میلیارد دلار در ماه ژانویه به بیش از ۶۶۰ میلیارد رسیده است. همچنین تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس ژاپن شاهد رشد ۵/۱ درصدی نسبت به سال گذشته بوده‌اند. این بورس در حال حاضر شاهد خریدوفروش سهام سه هزار و ۸۹۱ شرکت است.
سومین و چهارمین بورس بزرگ منطقه APAC نیز چینی هستند که هر دو با افت ارزش بازار روبه‌رو شده‌اند. ارزش بازار بورس شنژن با بیش از ۱۰ درصد افت از پنج هزار و ۲۱۴ میلیارد دلار در ماه ژانویه به چهار هزار و ۶۷۸ میلیارد دلار در ماه ژوئن رسید. ارزش این بورس نسبت به ژوئن سال گذشته نیز ۶/۱۱ درصد افت نشان می‌دهد. ارزش بازار بورس هنگ‌کنگ نیز از چهار هزار و ۹۷۲ میلیارد دلار به چهار هزار و ۳۲۲ میلیارد دلار رسید که نشانگر افتی ۱۳ درصدی است. ارزش این بورس نسبت به ژوئن سال گذشته نیز ۲/۱۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. بورس‌های هند (سه هزار و ۲۹۶ میلیارد دلار)، کره جنوبی (هزار و ۸۵۷ میلیارد دلار)، تایوان (هزار و ۷۰۶ میلیارد دلار) و استرالیا (هزار و ۷۰۴ میلیارد دلار) از دیگر بورس‌های بزرگ این منطقه به شمار می‌روند.

بورس ارمنستان با ارزش بازار ۲۷۴ میلیون‌دلاری، کوچک‌ترین بورس این منطقه است. ارزش بازار این بورس نسبت به سال گذشته بیش از ۲۴ درصد رشد داشته است. پس از آن، بورس باکو قرار دارد که به دلیل افت ۳۰ درصدی ارزش خود به رتبه دومین بورس کوچک منطقه سقوط کرده است. ارزش بازار بورس باکو از یک میلیارد و ۳۹۲ میلیون دلار در ماه ژانویه به ۹۷۴ میلیون دلار در ماه ژوئن رسیده است.

EMEA
این منطقه با ۴۷ بورس، بیشترین تعداد بازار سهام جهان را به خود اختصاص داده است؛ با این حال از نظر ارزش بازار در رتبه آخر قرار دارد. ارزش بازار بورس‌های این منطقه در نیمه نخست امسال با سه درصد رشد از ۲۴ هزار و ۶۵۴ میلیارد دلار در ژانویه به ۲۵ هزار و ۴۰۸ میلیارد دلار در ژوئن رسید. ارزش بازارهای سهام این منطقه نسبت به ژوئن سال گذشته نیز رشدی ۵/۱۲ درصدی را ثبت کرده است. با وجود رشد ارزش بازار، حجم معاملات ماهانه شاهد افت بوده است. مجموع معاملات بورس‌های منطقه EMEA با ۱۲ درصد کاهش از هزار و ۴۳ میلیارد دلار در ژانویه به ۹۱۸ میلیارد دلار در ژوئن رسید. همچنین تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس‌های این منطقه با بیش از ۱۰ درصد افت به ۱۳ هزار و ۵۷۱ شرکت در پایان ماه ژوئن کاهش یافت.
بزرگ‌ترین بورس این منطقه، یورونکست (بورس اروپایی مستقر در آمستردام هلند) است، با این حال در نیمه نخست امسال عملکرد مطلوبی نداشت. ارزش بازار یورونکست در پایان ماه ژوئن تنها با ۴/۰ درصد رشد نسبت به ژانویه، به رقم شش هزار و ۶۵۲ میلیارد دلار رسید. البته ارزش این بازار در مقایسه با ژوئن سال گذشته نزدیک به ۱۹ درصد رشد نشان می‌دهد. ارزش معاملات ماهانه این بازار نیز روندی نزولی داشت و با ۹/۳ درصد افت به ۲۱۱ میلیارد دلار در ماه ژوئن رسید. همچنین تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در یورونکست با افتی ۱/۲ درصدی به هزار و ۹۴۵ شرکت کاهش یافت.

رتبه دوم بزرگ‌ترین بورس‌های منطقه EMEA به بورس لندن تعلق دارد. ازش بازار این بورس در پایان نیمه نخست امسال با ۳/۲ درصد کاهش نسبت به ابتدای سال به سه هزار و ۱۸۳ میلیارد دلار تنزل پیدا کرد. هرچند نسبت به ژوئن سال گذشته رشدی ۶/۳ درصدی را ثبت کرده است. با این حال ارزش معاملات این بازار شاهد رشدی ۱۱ درصدی در مقایسه با ابتدای سال ۲۰۲۳ بود و به بیش از ۷/۹۱ میلیارد دلار رسید. همچنین تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس لندن بیش از چهار درصد کاهش یافت و به رقم هزار و ۸۸۹ شرکت رسید.
بورس عربستان (تداول) سومین بورس بزرگ منطقه است. این بورس در نیمه نخست امسال شاهد رشد ارزش بود. ارزش بازار تداول در پایان ماه ژوئن با ۸/۷ درصد رشد به دو هزار و ۹۲۶ میلیارد دلار رسید. هرچند این رقم نسبت به ژوئن سال گذشته ۴/۴ درصد افت نشان می‌دهد. ارزش معاملات در این بورس نیز روندی صعودی داشت و با ۲/۱۳ درصد رشد به بیش از ۲۶ میلیارد دلار در ماه ژوئن رسید. همچنین تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تداول نزدیک به ۱۸ درصد افزایش یافت و به ۲۹۰ شرکت رسید.
بورس‌های آلمان (دو هزار و ۱۶۳ میلیارد دلار)، سوئیس (هزار و ۹۶۲ میلیارد دلار) و نزدک نوردیک و بالتیک (هزار و ۹۱۴ میلیارد دلار) به ترتیب رتبه‌های چهارم تا ششم را در اختیار دارند. بورس تهران نیز با ارزش هزار و ۷۹۳ میلیارد دلار در پایان ماه ژوئن در رتبه هفتم جای گرفت. این رقم بر پایه دلار چهار هزار تومانی ثبت شده است. اگر قیمت دلار را معادل ارقام بازار در نظر بگیریم، ارزش بازار بورس تهران کمتر از ۱۶۰ میلیارد دلار خواهد بود.

منبع: ماهنامه بازار و سرمایه شماره۱۳۴