ارزیابی اقدامات یکساله دولت و سازمان بورس و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت بازار
دو کارشناس بازار سرمایه اقدامات دولت و سازمان بورس در یک سال اخیر را مورد ارزیابی قرار داده و در گفت و گو با دنیای اقتصاد، پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت بورس اعلام کردند.
مهدی سوری: در چهار سال اخیر بزرگترین ریسکی که بازار با آن مواجه بوده، تصمیمات نه چندان درست سیاست گذاران بود. زمانی که پیرامون تعهد عملکرد دولت نسبت به بازار سرمایه صحبت می‌شود، بهتر است گام‌ها را فراتر قرار داد و درباره فضای کسب و کار و تولید اندیشید.
یکی از اقدامات اشتباه در خصوص حمایت از بازار سرمایه، اجرای سیاست‌های ضدتولیدی با چاشنی حمایت‌های مستقیم یا تخصیص منابع برای افزایش رونق بازار سرمایه است. در صورتی که وضعیت اقتصادی و تولیدی بهبود پیدا کند و به صرفه اقتصادی تولیدکننده توجه ویژه‌ای شود، بازار سرمایه نیز از این وضعیت منتفع خواهد شد.
هر زمان شاخص کل افت و خیزی را به ثبت می‌رساند نگاه بازار به مدیریت سازمان بورس معطوف می‌شود و عملکرد مدیر وقت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این نگاه چندان خوشایند به نظر نمی‌رسد و فعالان نیز باید بهبود شرایط نابسامان بازار و اقتصاد را مطالبه‌گری کنند. در اقتصاد نگاه تنگ‌نظرانه‌ای وجود دارد که در صورت کسب سود افراد حقیقی و حقوقی در بازار سرمایه، دولت به دنبال تصاحب این سود و محدود کردن سود افراد است.
این نگاه باعث می‌شود مطلوبیت سرمایه‌گذاری کاهش یابد. همچنین دولت سهام بعضی شرکت‌ها را به عموم افراد عرضه کرده و در صورتی که این بنگاه‌ها ضرر و زیانی را متحمل شوند، حق عامه افراد تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد اما همچنان مدیریت این بنگاه‌ها در اختیار دولت قرار دارد و زمان تصمیم‌گیری‌ها به این نکته توجه ندارد که شرکت‌های حقوقی بزرگ، ذی‌نفعان حقیقی دارند.
با وجود تصویب قوانین بسیاری چون خارج شدن از شمول قیمت‌گذاری دستوری برای بنگاهی که سهام آن برای عموم مردم عرضه شده اما این اتفاق در عمل به وقوع نپیوسته است. مورد دیگر نیز سیستم حسابداری مبتنی‌بر بهای تمام‌شده است. اقتصاد به دلیل دست و پنجه نرم کردن با تورم‌های مزمن چنین سیستم حسابداری کارآیی را از دست می‌دهد.
بخشی از سود شرکت‌ها که به واسطه آن مالیات می‌پردازند، سود واقعی محسوب نمی‌شود و از لحاظ عددی و حسابداری، سودی است که در اثر کاهش ارزش ریال بدست آمده و اگر تورم مالیات پنهان قلمداد شود که دولت‌ها آن را اخذ می‌کنند در خصوص مدیریت دولتی نیز در واکاوی سیاست گذاری‌های خصوصی ابتدا توجه به پویا کردن اقتصاد بود.
پیشنهاد می‌شود سهام دولت از شرکت‌های با سهامی عام کاهش پیدا کند. در صورتی که دولت به دنبال مدیریت دولتی شرکت یا بنگاهی است، سهام عامه را خریداری و شرکت را دولتی کند. در صورتی که تمرکز بر اینکه چه میزان نقدینگی برای حمایت به بازار تزریق شده، نمی‌توان چندان کارآ دانست.
بنابراین در خصوص افزایش بهبود روند سیاست گذاری‌های دولت در سال آینده پیشنهاد می‌شود در بخش تولید تعهداتی ایجاد کند که موظف باشد سال‌ها بر آن تعهدات باقی بماند و این اقدام گامی برای بهبود وضعیت بازار باشد. سیاست گذاران باید از تغییر مداوم دستورالعمل‌ها دوری کنند و در قانون بودجه مواردی را جهت افزایش شفافیت در این زمینه به تصویب برسانند.
در مبحث نرخ خوراک پیشنهاد حذف شدن هاب‌های اروپایی از فرمول نرخ خوراک و مقایسه کردن قیمت خوراک گاز در ایران با کشورهایی که قابلیت مقایسه با ایران را دارند، می‌تواند مفید باشد. پیشنهاد دیگر خارج شدن قیمت‌گذاری دستوری برای محصولاتی است که تولیدکنندگان شرکت‌های سهامی عام و بنگاه‌هایی هستند که در بازار سرمایه سهام آنها مورد معامله قرار می‌گیرد. این موارد در کنار حذف دونرخی بودن دلار می‌تواند گام موثری در جهت بهبود وضعیت بازار ایجاد کند.
ولید هلالات: در سال‌های اخیر دولت به دلایل مختلف ازجمله تشدید تورم با مسائل و مشکلات بسیاری روبرو بود. از طرفی به دلیل اثرپذیری بخش‌های مختلف اقتصاد از یکدیگر، تغییر هر بخش تعادل سایر بخش‌ها را به هم می‌زند. با این وجود چندان به نظر نمی‌رسد سیاست گذاران در مواجهه با مشکلات نگاه جامع و همه‌جانبه روی کل اقتصاد داشته باشند.
شاید بتوان دلیل آن را کمبود تخصص لازم در بدنه سیاسی دولت عنوان کرد. از این رو با نگاه تئوری‌وار به مسائل و مشکلات گوناگون برخورد می‌کند. در بازار سهام که حدود ۵۰ صنعت در آن حضور دارند، تعامل دولت با صنایع گوناگون نشان از افزایش انتقاد صنایع گوناگون از تصمیمات نابجا و نادرست سیاست گذاران دارد.
از طرفی نگاه‌های تک‌عاملی سیاست گذاران معضل بزرگی بر سر سیاست گذاری‌های گوناگون ایجاد کرده است. عملکرد سازمان بورس در مقایسه با عملکرد چند سال گذشته را می‌توان مثبت ارزیابی کرد. با این وجود سازمان بورس با عمکرد آرمانی فاصله دارد. چرا که سطح توقعات بازار افزایش پیدا کرده است.
از این رو سیاست گذار در اقدام مثمرثمری می‌تواند با انجام تغییراتی آسیب‌های ناشی از تصمیمات را به حداقل برساند. سازمان بورس می‌تواند با انجام تغییرات مختلف و بکارگیری ابزارهای گوناگون، شرایط بازار را برای فعالیت سهامداران افزایش دهد. افت و خیزها و شرایط نامطلوب بازار را چندان نمی‌توان به عملکرد ضعیف سازمان بورس نسبت داد.
در بررسی‌های مربوط به بودجه سال آینده یکی از اساسی‌ترین موضوعات در بازار سرمایه مهیا ساختن شرایطی و فضایی است که سودآوری شرکت‌ها و صنایع گوناگون مورد تهدید قرار نگیرد. چرا که در شرایطی که کشور درگیر تورم‌های مزمن است با وجود افزایش قیمت‌ها و درآمدها، هزینه‌های تولیدی بنگاه‌ها نیز افزایش قابل‌توجهی پیدا می‌کند و صرفه اقتصادی بنگاه‌ها بسیار کاهش می‌یابد.
در صورتی که این اتفاق ادامه‌دار باشد نهایتا نقدینگی از تولید به بازارهای مالی رقیب سرازیر می‌شود که آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به اقتصاد تحمیل می‌کند. بنابراین نباید مسائل بودجه‌ای تهدیدی برای سرمایه‌گذار و تولید قلمداد شود و نگاه محافظه‌کارانه نباید مانعی بر مسیر سرمایه‌گذاری باشد.
منبع: بیداربورس
