آشنایی با انواع افزایش سرمایه شرکتهای بورسی/ کدام افزایش سرمایه ها جذاب نیستند؟
در راستا ارتقا سواد مالی سرمایه‌گذاران، یکی از اصطلاحاتی که معامله‌گران باید بدان اشراف داشته باشند افزایش سرمایه است. معامله‌گران فارغ از اینکه از تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی یا تابلوخوانی استفاده می‌کنند، باید با انواع روش‌های افزایش سرمایه و تاثیر هر یک بر قیمت سهم آشنا باشند.
شرکت‌ها برای دستیابی به اهدافی نظیر تداوم، رشد، توسعه فعالیت‌ها و سایر فعالیت‌های این‌چنینی از طریق افزایش سرمایه تأمین منابع مالی خود را انجام می دهند. واضح است تمام افزایش سرمایه‌ها نمی‌تواند مثبت تلقی شود و شرکت‌هایی که برای بقا از این طریق تامین مالی می‌کنند، بعضا نمی‌توانند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری به حساب بیایند.
حتی یک نوع افزایش سرمایه علیرغم تمام ویژگی‌ها و تاثیرگذاری که بر روی روند نماد دارد، به واسطه افزایش هزینه دارایی‌های استهلاک‌پذیر و میزان مالیات، نمی‌توان چندان جذاب ارزیابی کرد. در همین راستا شناسایی انواع افزایش سرمایه می‌تواند جایی در تحلیل سرمایه‌گذاران داشته باشد.
۱. افزایش سرمایه از محل اندوخته یا سود انباشته
شرکت‌ها معمولاً کل سود حاصله در طی یک سال را بین سهامداران خود تقسیم نمی‌کنند؛ بلکه بخشی از آن را به صورت سود انباشته نزد خود نگه می‌دارند. افزایش در سرمایه از محل اندوخته و سود انباشته به هدف افزایش قدرت تامین مالی شرکت انجام می‌پذیرد و به این معنا است که شرکت بخشی از این سود انباشته را تبدیل به سرمایه اسمی خود می‌کند. سپس متناسب با آن، به سهامداران سهم جدید اعطا می‌کند. سهمی که به پرتفوی سهامداران اضافه می‌شود، اصطلاحاً «سهام جایزه» نام دارد که بسته به تعداد سهام سهامداران و درصد افزایش سرمایه متفاوت خواهد بود. لازم به ذکر است که در این روش سهامداران هیچ وجهی را به شرکت پرداخت نمی‌کنند و درصد مالکیت سهامداران نیز ثابت مانده و تغییری نمی‌کند.
۲. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده
به واسطه ورود نقدینگی به شرکت، این روش را می‌توان یکی از بهترین‌های افزایش سرمایه دانست. در این روش شرکت‌ها در مجمع عمومی فوق‌العاده به سهامداران خود حق‌تقدم خرید سهام می‌دهند؛ به این معنا که سهامداران نسبت به سایرین برای خرید سهام شرکت مقدم‌تر هستند. اگر سهامداران تمایل داشته باشند که این حق استفاده کنند، می‌توانند با پرداخت ارزش اسمی یعنی ۱۰۰۰ ریال به ازای هر سهم، آن میزان از حق‌تقدم را به دارایی خود اضافه کنند. در غیر این صورت در مدت ۶۰ روز باید نماد جدید پرتفو خود که «ح» به انتهای نماد اصلی اضافه شده است را به فروش برسانند. از ضعف اصلی این روش نیز باید به فرآیند طولانی آن اشاره کرد.
۳. افزایش در سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
همان‌طور که از اسم این روش پیدا است، در این روش به روزرسانی ارزش دارایی‌های ثبت شده در دفاتر شرکت اهمیت پیدا می‌کند. این مسئله خصوصاً در شرایط تورمی تأثیر خود را بیشتر نشان می‌دهد. در این شرایط، ارزش واقعی دارایی‌های شرکت به مراتب بالاتر از ارزش دفتری منعکس شده در دفاتر مالی شرکت است. در چنین شرایطی شرکت به منظور اصلاح ساختار مالی خود می‌تواند اقدام به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های خود کند که متناسب با آن، به سهامداران سهام جایزه تعلق می‌گیرد.
در این روش نه نقدینگی وارد شرکت می‌شود، نه ارزش ذاتی شرکت تغییر می‌کند و هم هزینه دارایی‌های استهلاک‌پذیر و میزان مالیاتی که شرکت باید بپردازد، افزایش می‌یابد؛ اما در عوض منجر به افزایش اعتبار شرکت جهت دریافت تسهیلات بانکی شده و به علت هیجان ناشی از معاملات، می‌تواند شوک کوتاهی در قیمت سهم ایجاد کند.
۴. افزایش سرمایه به روش صرف سهام
به این صورت است که شرکت سهام خود را با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی در بازار به فروش می‌رساند. به در این روش، درآمد حاصل از فروش سهام به دو قسمت تقسیم می‌شود. آن قسمتی که معادل ارزش فروش سهم به قیمت اسمی (۱۰۰ تومان) است، به دارایی‌های شرکت اضافه می‌شود و بخشی که از صرف سهام به دست آمده، می‌تواند صرف یکی از دو مورد زیر شود: الف) به حساب اندوخته‌های شرکت اضافه شود، ب) به صورت سهام جایزه میان سهامداران کنونی تقسیم شود. با توجه به موارد مطروحه در این روش واضحا منابع مالی قابل توجهی وارد شرکت می‌شود.
